پیام‌ها و دستخط‌های بیت العدل اعظم
دستخط‌های دیگر
مؤسّسۀ مشاورین
مؤسّسۀ مشاورین
بیت العدل اعظم
مرکز جهانی بهائی – ژانویه ٢٠٠١
(هیئت بین‌المللی ترجمه به زبان فارسی)
محتویات
- مقدّمه
- مشاورین بین‌المللی و قارّه‌ای و هیئت‌های معاونت
- سابقۀ تاریخی
- دارالتّبلیغ بین‌المللی
- هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای
- هیئت‌های معاونت
- مساعدین اعضای هیئت معاونت
- خدمت در نهادهای اداری ملّی، منطقهای و محلّی
- وظایف مشاورین قارّه‌ای و معاونین آنان
- همکاری با محافل روحانی ملّی
- شیوۀ تعامل
- اشتغال در امور مؤسّسۀ آموزشی
- فرد و جامعه
- طرح و اجرای نقشه‌ها
- صندوق‌های امری
- صیانت امر الله
- هماهنگ‌سازی و تدارک منابع
- برخی از جنبه‌های خاصّ کار مؤسّسهء مشاورین
- دارالتّبلیغ بین‌المللی
- مشاورین قارّه‌ای
- اعضای هیئت معاونت
- مساعدین
- تعامل با هیئت‌های اداری ملّی، منطقهای و محلّی
- انتخابات و انجمن‌های شور
- کنفرانس‌ها
- بودجه‌ها، صندوق‌های تعاونی و املاک
- صندوق قارّه‌ای
مقدّمه
بیش از سی سال از تأسیس هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای در سال ١٩۶٨ می‌گذرد. در این مدّت مؤسّسۀ مشاورین تجربه‌های ارزشمندی به دست آورده است و نفوذ آن در سراسر عالم بهائی همواره با شدّت بیشتری احساس می‌شود. استقرار دارالتّبلیغ بین‌المللی در مقرّ خود در کوه کرمل فرصتی مقتضی برای صدور سندی در توصیف عملیّات مؤسّسۀ مشاورین را فراهم می‌آورد. بنا بر این چکیده‌ای از هدایات گذشته راجع به این موضوع را تهیّه نموده‌ایم که امیدواریم درک دوستان را نه تنها نسبت به مسئولیّت‌های مشاورین و هیئت معاونین بلکه به طور کلّی نسبت به نحوۀ عمل نظم اداری نیز افزایش دهد.
این سند شامل دو بخش است. در بخش اوّل توضیحی اجمالی از اجزای متشکّل این مؤسّسۀ و وظایف هر یک از آنها را ارائه می‌دهیم. بخش دوم فهرستی است از تقریراتی که به جنبه‌های خاصّ فعّالیّت‌های اين مؤسّسه می‌پردازد.
نظم اداری مورد نظر حضرت بهاءالله مقاصد الهی خود را از طریق سیستمی از مؤسّسات که هر یک حوزۀ عمل مشخّص خود را دار است تحقّق می‌بخشد. بیت العدل اعظم هیئت حاکمۀ مرکزیِ این نظم می‌باشد که دستورالعملش آثار نازلۀ حضرت بهاءالله و تبیینات و توضیحات حضرت عبدالبهاء و حضرت ولیّ‌امرالله است. تحت هدایت بیت العدل اعظم اختیارات امور قانون‌گذاری، اجرایی و قضایی جامعۀ بهائی توسّط محافل روحانی محلّی و ملّی اِعمال می‌گردد. این اختیارات هم‌چنين در حدودی که به آنها محول گرديده توسّط شوراهای منطقهای، لجنات و سایر هیئت‌هایی که توسّط این مؤسسات تأسیس می‌شود اِعمال می‌گردد.
اختیارات مؤسّسات انتخابی در اخذ تصمیمات لازم الاجرا برای جامعه، با نفوذ روحانی و اخلاقی و فکری‌ای همراه است که نظم اداری هم بر حیات مؤمنین و هم بر کار مؤسّسات امری اِعمال می‌دارد. این نفوذ از طریق خدمات نفوس منتصب به مقام رفیع مشاور و معاونین آنان خصوصیّت ویژه‌ای می‌یابد. مشاورین قارّه‌ای و اعضای هیئت‌های معاونت و مساعدین آنان علی‌الخصوص مسئول انجام وظایفی مربوط به صیانت و ترویج امر الله هستند. مشاورین قارّه‌ای در اجرای وظایف خویش در ظلّ هدایت دارالتّبلیغ بین‌المللی عمل می‌کنند که حوزۀ اختياراتش جهانی است و در ارتباط نزدیک با بیت العدل اعظم انجام وظیفه می‌کند.
دو مؤسّسۀ مشاورین و محافل روحانی هر یک با اجرای نقش خاصّ خود در ایفای مسئولیّت صیانت و ترویج امر الله سهیم‌اند. تعامل هماهنگ بین این دو مؤسّسه، موجب سریان مداوم هدایت و تشویق و محبّت به احبّا گردیده مجهودات فردی و جمعی آنان را در ترقّی و تقدّم امر مبارک تقویت می‌نماید. اهمّیّت این چنین تعاملی از بیانات حضرت ولیّ عزیز امر الله، در تلگرام مورّخ ۴ ژوئن ۱۹۵۷ به زبان انگلیسی، که در آن زمان به حضرات ایادی امر الله و محافل روحانی ملّی اشاره فرموده‌اند درک می‌گردد: "صیانت این آیین نازنین، حفظ سلامت روحانی جوامع بهائی، نشاطِ ایمان فرد فردِ اعضای جامعه، انجام وظیفۀ صحیح تشکیلات اداری امری که با زحمت فراوان تأسیس شده‌اند، به ثمر رساندن مشروعات بهائی در سراسر جهان، تحقّق مقدّرات غائیۀ شریعۀ الهیّه، همه و همه مستقیماً منوط به اجرای شایستۀ مسئولیّت‌های سنگینی است که اکنون بر شانۀ اعضای این دو مؤسّسه قرار دارد." (ترجمه)
مشاورین و اعضای هیئت معاونت با فراغت از مسئولیّت‌های اداری محوّله به مؤسّسات انتخابی، قادرند قوای خویش را متمرکز در تشویق و ترغیب احبّا و تشکیلات امری و جوامع بهائی به تمسّک به اصول نمایند. درک مشاورین و معاونین از تعالیم الهی همراه با تدابیری که زاییدۀ تجربیّات حاصله از اشتغال آنان به جنبه‌های متعدّد فعّاليّت‌های امری است ایشان را به خصوص برای ارائه اندرزهای مفید برای کار نهادهای انتخابی واجد شرایط می‌سازد. به علاوه، این واقعیّت که این نفوس منتصبه حائز مقامی بالاتر از محافل روحانی هستند تضمین می‌کند که کاملاً در جریان امور قرار گیرند و محافل روحانی به پیشنهادادت و توصیه‌های آنان توجّهی شایسته مبذول دارند. فرایندهای اداری امر الهی تنها مربوط به امور قضایی، احکام و مقرّرات، و برنامه‌هایی که اقدامات را جهت می‌بخشد نیستند بلکه شامل تمهیداتی نیز می‌شوند که موجب جلب حمایت صمیمانۀ احبّا و هدایت قوای آنان می‌گردد. مشاورین و معاونین در مقام افرادی که روح تقدیس و ایثارگری‌شان به اثبات رسیده است در کلّیّۀ فرایندهای اداری اثر می‌گذارند هم‌چنین در تشویق احبّا و تقویت ابتکار شخصی و تنوّع و آزادی عمل نقشی حیاتی بازی می‌کنند. در مجهودات خویش می‌کوشند تا بر اثر اَقدام حضرات ایادی امر الله که حضرت عبدالبهاء آنان را به "نشر نفحات الله و تربیت نفوس و تعلیم علوم و تحسین اخلاق عموم و تقدیس و تنزیه در جمیع شئون" دعوت فرموده‌اند مشی نمایند.
بیت العدل اعظم
١ ژانویه ۲۰۰۱
مشاورین بین‌المللی و قارّه‌ای
و هیئت‌های معاونت
سابقۀ تاریخی
مؤسّسۀ ایادی امر الله به دست توانای حضرت بهاءالله خلق و در الواح مبارکۀ وصایای حضرت عبدالبهاء رسماً تعریف و تأسیس گردید. وظایف این مؤسّسه در ظلّ هدایات حضرت ولیّ‌امرالله توضیح و تفصیل داده شد. حضرت شوقی ربّانی در وقت مقتضی هیئت‌های معاونتِ صیانت و ترویج امر الله را تأسیس فرمودند تا به وظایف حضرات ایادی کمک کنند و تمامی جامعۀ بهائی از نفوذ و تأثیر مهم و حیاتی ایادی امر الله بهره‌مند شود.
صعود حضرت ولیّ‌امرالله و تصمیم بیت العدل اعظم مبنی بر اینکه آن جمع قادر نیست قوانینی وضع نماید که انتصاب ایادی جدید امر الله را ممکن سازد، ایجاب کرد که بیت العدل اعظم روشی اتّخاذ نماید که دو وظیفۀ حیاتی صیانت و ترویج امر الله که بر عهدۀ این صاحب‌منصبان عالی‌رتبۀ امر مبارک بود بتواند در مستقبل ایّام استمرار یابد. اوّلین قدم در این راه در نوامبر ١٩۶۴ (١٣۴٣ شمسی) برداشته شد که طیّ آن بیت العدل اعظم رابطۀ خود را با مؤسّسۀ ایادی امر الله این گونه تشریح فرمودند "مسئولیّت تصمیم‌گیری در بارۀ سیاست‌گذاری کلّی در مسائل مربوط به مؤسّسۀ ایادی امر الله که سابقاً به اراده و مشیّت حضرت ولیّ محبوب امر الله موکول بود، اکنون به بیت العدل اعظم که معهد اعلی و مرکزیِ امر الهی و مرجع جمیع اهل بهاء است راجع می‌گردد." در آن زمان تعداد اعضای هیئت‌های معاونت نیز افزایش یافت و از ایادی امر الله در هر قارّه دعوت شد که یک یا چند نفر از اعضای هیئت‌های معاونت خود را تعیین نمایند تا با اختیارات اجرایی از طرف ایشان و به نام ایشان عمل نمایند.
در ژوئن ١٩۶٨ (١٣۴٧ شمسی) هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای به وجود آمد. این تصمیم خطیر با چندین تغییر در کار مؤسّسۀ ایادی امر الله همراه بود: خدمات آن عدّه از ایادی امر الله که قبلاً در محدودۀ قارّه‌ای تعيين شده بود به سراسر جهان گسترش یافت و مقرّر شد که هر یک از حضرات ایادی منفرداً در ارتباط مستقیم با بیت العدل اعظم به خدمات خود ادامه دهد. ایادی امر الله از مسئولیّت ادارۀ هیئت‌های معاونت معاف گردید و هیئت‌های مزبور به مؤسّسات معاونت برای هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای مبدّل شدند. وظیفۀ حفظ ارتباط بین بیت العدل اعظم و هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای به هیئت ایادی امر الله مقیم ارض اقدس تفویض گردید و نحوۀ همکاری متقابل حضرات ایادی و هیئت‌های مشاورین توضیح داده شد. در آن موقع به تأسیس دارالتّبلیغ بین‌المللی که می‌بایستی توسّط بیت العدل اعظم و با معاضدت هیئت ایادی امر الله مقیم ارض اقدس در آتیۀ ایّام انجام می‌گرفت نیز اشاره شد. دارالتّبلیغ بین‌المللی در ژوئن ١٩٧٣ (١٣۵٢ شمسی) تأسیس شد و در همان سال به اعضای هیئت معاونت اختیار داده شد تا مساعدینی انتصاب نمایند.
وجود مؤسّسۀ ایادی امر الله و متعاقب آن، مؤسّسۀ مشاورین که اعضای آن افرادی با وظایفی چنین خطیر برای ترقّی و تقدّم امور امر الله هستند و در عین حال هیچ گونه اختیارات تقنینی، اجرایی، و یا قضایی نداشته و به کلّی از وظایف طبقۀ روحانیون و یا از حقّ تبیین برکنارند، یکی از خصیصه‌های نظم اداری بهائی است که در ادیان گذشته بی نظیر و مثیل است. حضرت بهاءالله و بعد از ایشان حضرت عبدالبهاء، هم تشکیلات انتخابی امر مبارک و هم نفوس انتصابی مشخّصی را موظّف به صیانت و ترویج امر الله فرمودند.
بیت العدل اعظم در بارۀ دارالتّبلیغ بین‌المللی اظهار داشته است که تأسیس دارالتّبلیغ مجهودات ایادی امر الله مقیم ارض اقدس را به مرحلۀ ثمر رسانید. دارالتّبلیغ بین‌المللی مسئول هماهنگ‌سازی، تشویق و هدایت فعّالیّت‌های هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای است و به عنوان رابط بین آنها و بیت العدل اعظم عمل می‌نماید.
در قانون اساسی بیت العدل اعظم چنین ذکر شده است:
مؤسّسۀ هیئت‌های مشاورین را بیت العدل اعظم ایجاد نموده است تا وظایف مخصوصۀ صیانت و ترویج امر الله را که به حضرات ایادی امر الله تفویض گ شته به آیندۀ ایّام امتداد بخشد. اعضای این هیئت‌ها را بیت العدل اعظم معیّن و منصوب می‌کند.
در همین سند در بارۀ دو هیئت معاونت که در بدایت توسّط حضرت ولیّ محبوب امر الله تأسیس گردید توضیح داده شده است:
هر حوزه دارای دو هیئت معاونت است، یکی جهت صیانت و دیگری جهت ترویج امر الله و تعداد اعضای هر یک از این هیئت‌ها را بیت العدل اعظم معیّن می‌کند. اعضای این هیئت‌های معاونت تحت هدایت هیئت‌های مشاورین در هر قارّه خدمت می‌نمایند و نماینده و مساعد و مستشار آنان می‌باشند.
دارالتّبلیغ بین‌المللی
دارالتّبلیغ بین‌المللی دارای نُه عضو است که توسّط بیت العدل اعظم به مقام مشاورین بین‌المللی از میان تمام احبّای ذی رأی در سراسر عالم برای دور‌ه‌ای پنج‌ساله منصوب می‌شوند. هر دوره از 23 مه (3 خرداد) بلافاصله بعد از کانونشن بین‌المللی بهائی آغاز می‌گردد. حضرات ایادی امر الله از ابتدای تأسیس این مؤسّسه، اعضای دائمی آن بوده‌اند.
ماهیّت کار دارالتّبلیغ بین‌المللی اساساً گروهی و جمعی است. مسئولیّت‌های دارالتّبلیغ چنین ایجاب می‌کند که این مؤسّسه به منزلۀ منبعی از اطّلاعات و تجزيه و تحليل برای بیت العدل اعظم عمل نماید و هدایات خود را به مشاورین قارّه‌ای ارائه دهد و منابع لازم را در اختیار آنان قرار دهد. باید از وضعیّت امر الله در جمیع نقاط عالم اطّلاع کامل داشته باشد و نسبت به امکانات موجود برای توسعۀ امر الله، تحکیم و تقویت مؤسّسات امری، و پیشرفت حیات جامعۀ بهائی کاملاً هوشیار و آگاه باشد. دارالتّبلیغ باید این امکانات را در ارتباط با نقشه‌های جهانی تجزیه و تحلیل کند، نیازها در سطح جهانی را پیش‌بینی نماید و مراقب باشد که منابع لازم در اختیار جوامع ملّی قرار گیرد. در این بستر، دارالتّبلیغ توجّه خاصّی به توسعۀ منابع انسانی مبذول می‌دارد و به جوامع یاری می‌دهد تا قابلیّت خود را برای کمک به گروه‌های روزافزونی از مؤمنین در کسب بصیرت روحانی، معلومات امری، و مهارت و توانایی خدمت افزایش دهند.
دارالتّبلیغ بین‌المللی مسئولیّت حفظ و صیانت امر الله را بر عهده دارد. تمام موارد نقض عهد و میثاق را باید از ابتدا — و در صورت لزوم با استفاده از خدمات مشاورین قارّه‌ای و اعضای هیئت معاونت و با ارزیابی گزارش‌های آنان — بررسی کند و تصمیم بگیرد که آیا شخص متخلّف باید از جامعه طرد شود یا خیر و تصمیم اتّخاذ شده را برای ملاحظۀ بیت العدل اعظم تقدیم نماید. این مؤسّسه روش مشابهی را برای اعادۀ شخص ناقض نادم به جامعه دنبال می‌کند. در حدّی وسیع‌تر، دارالتّبلیغ باید مراقب سلامت روحانی جامعۀ بهائی باشد، مشاورین و معاونین را تشویق و ترغیب به تقویت احبّا نماید تا در مقابل تأثیرات عوامل خارجی و داخلی مخالف با امر مبارک مقاومت نمایند و به محافل ملّی و محلّی کمک کنند تا مسائلی را که می‌تواند شک و تردیدی در بارۀ یک‌پارچگی امر مبارک و تعالیم آن به وجود آورد حلّ و فصل نمایند.
هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای
پنج هیئت مشاورین قارّه‌ای در حال حاضر مشغول خدمت در پنج منطقۀ عمدۀ جهان— افریقا، امریکا، آسیا، اقیانوسیّه، و اروپا — می‌باشند. دورۀ خدمت مشاورین، مرزهای جغرافیایی دقیق هر یک از مناطقی که هر هیئت در آن خدمت می‌کند و هم‌چنین تعداد اعضای هر هیئت، توسّط بیت العدل اعظم تعیین می‌شود. دورۀ خدمت مشاورین که اوّل بار مقرّر شد در یوم میثاق، ٢۶ نوامبر ١٩٨٠ (۵ آذر ١٣۵٩) شروع شود در حال حاضر پنج سال می‌باشد.
به این ترتیب مشاورین فقط در قارّه‌ای که به عضویّت هیئت مربوطۀ آن منصوب شده‌اند فعّالیّت می‌کنند و چنانچه محلّ سکونت خود را به خارج از آن قارّه منتقل کنند عضویّت در آن هیئت را به طور اتوماتیک از دست می‌دهند. اوّلین وظیفۀ مشاورین انجام کارهای هیئت‌های خودشان است ولی با مشاورین هیئت‌های دیگر در مناطق مجاور هم همکاری می‌کنند و در صورت تقاضای دارالتّبلیغ بین‌المللی و یا به دستور مستقیم بیت العدل اعظم، ممکن است وظایف خاصّی را در قارّات دیگر انجام دهند.
هر یک از هیئت‌های مشاورین طیّ دوران خدمت خویش جلساتی تشکیل می‌دهند تا در مورد ابعاد گوناگون وظایف خود در جهت ترویج و صیانت امر الله مشورت نمایند. تصمیم‌گیری در مورد برخی از امور مانند انتصاب معاونین و تخصیص منابع مالی توسّط تمامی هیئت انجام می‌شود. در اجرای وظایف دیگر، مانند تشویق و ترغیب اجزای گوناگون جامعۀ بهائی در منطقۀ خاصّی از قارّه، چند نفر از مشاورین برای مشورت و معاضدت گِرد هم می‌آیند تا توانایی‌های آنان طوری مورد استفاده قرار گیرد تا مکمّل یکدیگر باشد. برخی از وظایف از جمله سرپرستی و هدایت اعضای هیئت معاونت در یک ناحیه، معمولاً توسّط یکی از مشاورین بالنّیابه از طرف هیئت مُجرا می‌گردد. به طور کلّی باید به خاطر داشت که بر خلاف سایر تشکیلات نظم اداری که باید به عنوان هیئت‌های جمعی عمل نمایند، مشاورین اساساً فردی عمل می‌کنند و هر یک از آنان در انجام اکثر وظایف خود به خاطر انعطاف‌پذیری ذاتی آن مؤسّسه، امکانات زیادی در اختیار دارد.
درک این نکته که تمام اعضای هیئت قارّه‌ای مسئولیّت تمامی قارّه را به عهده دارند برای کار مشاورین جنبۀ بنیادین دارد و باید حتّی‌المقدور خود را با اوضاع امری در هر یک از ممالک آن قارّه آشنا نمايند. از طریق گزارش‌های ادواری فرد فردِ مشاورین، هیئت از تغییر و تحوّلات در هر منطقه از قارّه با خبر می‌شود و می‌تواند اعضایش را در انجام وظایف‌شان راهنمایی و کمک کند. گرچه هیچ یک از مشاورین نباید مسئول انحصاری یک خطّه محسوب شود، معهذا آشنایی مبسوط هر یک از اعضا که از طریق ارتباط نزدیک با محافل روحانی ملّی و اعضای هیئت معاونت در یک ناحیۀ مخصوص حاصل می‌شود، سرمایۀ گران‌بهایی برای جمیع مشاورینِ عضو آن هیئت می‌باشد.
هیئت‌های معاونت
اعضای هیئت‌های معاونت از بین احبّای هر قارّه توسّط هیئت مشاورین قارّه‌ای برای مدّت پنج سال منصوب می‌شوند که بدایت آن یوم میثاقِ سالِ بعد از انتصاب خودِ مشاورین است. سنّ آنان بايد ۲۱ سال يا بیشتر باشد. تمامی اعضای هیئت قارّه‌ای در مشورت لازم برای این انتصاب شرکت می‌کنند، مشورتی که در صورت لزوم می‌تواند از طریق مکاتبه صورت گیرد.
هر یک از اعضای هیئت معاونت فرداً در برابر هیئت مشاورینی مسئول‌اند که آنان را منصوب می‌کند. معاونین یک هیئت تصمیم‌گیرنده نیست امّا مادام که مراقب رعایت این اصل باشند می‌توانند با یکدیگر مشورت و همکاری داشته باشند.
برای هر عضو هیئت معاونت یک منطقهء خاصّ مأموریّت تعیین می‌شود و اگرچه ممکن است به دلایل عملی این منطقه با یک کشور خاصّ یا سرزمین تحت اِشراف یک محفل ملّی منطبق باشد ولی این چنین انطباقی الزامی نیست. هیئت‌های معاونت مؤسّساتی قارّه‌ای هستند و نیازی نیست که بین حدود و ثغور خطّۀ مأموریّت اعضا و مرزهای ملّی ارتباطی وجود داشته باشد. یک عضو هیئت معاونت جز در صورتی که از طرف مشاورین مأموریّت خاصّی به او داده شده باشد در خارج از منطقهء مأموریّت خود به انجام این چنین خدماتی نمی‌پردازد. به دلایل روشن، مرجّح آن است که اعضای هیئت معاونت در منطقۀ مأموریّت خود ساکن باشند ولی اگر در یک منطقه فرد مناسبی برای این وظیفه یافت نشود مشاورین می‌توانند ترتیب دیگری اتّخاذ نمایند.
هیئت مشاورین قارّه‌ای هنگام انتصاب اعضای هیئت‌های معاونت مراقبت می‌نماید که تمامی قارّه بین اعضای هر یک از دو هیئت معاونت تقسیم شود به این معنا که بهائیان هر محل باید به یک عضو هیئت معاونت برای صیانت و یک عضو برای ترویج دسترسی دا شته باشند.
مساعدین اعضای هیئت معاونت
هر هیئت مشاورین قارّه‌ای به اعضای هیئت معاونت اختیار می‌دهد که به انتصاب مساعدین اقدام نمایند. عنوان صحیح این مساعدین، "مساعدینِ اعضای هیئت معاونت" است و نه "مساعدین هیئت معاونت". یک مساعد توسّط یک عضو هیئت معاونت منصوب می‌شود تا در ناحیهء خاصّی فعّالیّت کند و فقط در رابطه با آن ناحیه است که در مقام یک مساعد انجام وظیفه می‌کند. مساعدین همانند اعضای هیئت معاونت به طور انفرادی عمل می‌کنند و نه به صورت یک هیئت مشورتی.
دورهء خدمت مساعدین را هر یک از هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای تعیین می‌کند و نیازی نیست که طول این دوره در تمام جهان یکسان باشد. اعضای هیئت معاونت می‌توانند برخی از مساعدین را برای مدّت مشخصّی تعیین کنند و برخی دیگر را بدون تعیین مدّت. انتصاب آنان می‌تواند برای مدّت محدودی، مثلاً یک یا دو سال و با امکان انتصاب مجدّد باشد. در موارد خاصّی، یک هیئت مشاورین ممکن است مایل باشد به اعضای هیئت معاونت اجازه دهد که مساعدینی برای یک یا چند پروژۀ خاصّ تعیین نمایند که مدّت برخی از این انتصاب‌ها ممکن است بسیار کوتاه باشد.
خدمت در نهادهای اداری ملّی، منطقهای و محلّی
تمام بهائیان ذی‌رأی از جمله مشاورین قارّه‌ای و اعضای هیئت‌های معاونت واجد شرایط برای شرکت در انتخاب نمایندگان و یا در انتخابات برای اعضای یک محفل روحانی محلّی هستند. مقام و وظایف خاصّ مشاورین، آنان را از عضویّت در تشکیلات اداری محلّی، منطقهای و ملّی معاف می‌سازد. اعضای هیئت معاونت برای انتخاب شدن در همۀ مسؤلیّت‌های انتخابی واجد شرایط هستند ولی در صورت انتخاب چه در سطح ملّی، ناحیه‌ای، و چه محلّی، باید تصمیم بگیرند که آیا در عضویّت هیئت معاونت باقی خواهند ماند و یا عضویّتی را که به آن انتخاب شده‌اند می‌پذیرند زیرا نمی‌توانند هم‌زمان در هر دو سِمت خدمت کنند.
در صورتی که عضو هیئت معاونت به عضویّت محفل روحانی، شورای منطقهای و یا به نمایندگی انجمن شور ملّی انتخاب شود باید فرصت کافی برای تصمیم‌گیری داشته باشد و نباید احساس کند که بلافاصله بعد از اعلام نتیجۀ انتخابات باید با فوریّت تصمیم بگیرد. عضویّت در هیئت معاونت دلیل موجّهی برای استعفا از یک نهاد انتخابی محسوب خواهد شد.
در عین حال که باید نزدیک‌ترین روابط بین اعضای مؤسّسۀ مشاورین و محافل روحانی و نهادهای تابع آنها ایجاد و تقویت شود امّا اعضای هیئت معاونت به عضویّت لجنات چه به عنوان عضو با حقّ رأی دادن و چه بدون آن منصوب نمی‌شوند. برخی از تشکیلات مانند انجمن مطالعات امری یا لجنۀ مسئولِ برخی از جنبه‌های توسعۀ اجتماعی و اقتصادی که اعضایشان باید تخصّص حرفه‌ای داشته باشند در ردۀ متفاوتی قرار دارند به این معنا که مشاورین یا اعضای هیئت معاونت که دارای مهارت‌های حرفه‌ای لازم هستند می‌توانند در این هیئت‌ها یا لجنات خدمت کنند البتّه مشروط بر اینکه این خدمت مانع ایفای وظایف‌شان نباشد. به همین ترتیب، یک عضو هیئت معاونت می‌تواند رابطۀ کارفرما-کارمند با یک محفل روحانی ملّی داشته باشد مثلاً در مقام مسئول روابط عمومی و یا سرپرست یکی از دوایر محفل روحانی. هم‌چنین یک مشاور می‌تواند از طرف محفل روحانی ملّی برای ارتباط با مقامات دولتی نمایندۀ امور جامعۀ بهائی باشد.
مشارکت نزدیک در عملیّات مؤسّسۀ آموزشی بخشی از وظایف در حال تکامل اعضای هیئت معاونت است و بنا بر این آنان می‌توانند در هیئت‌ها یا لجناتی که بر امور مؤسّسات آموزشی نظارت می‌نمایند خدمت کنند. یک عضو هیئت معاونت در حین خدمت به عنوان عضو چنین هیئتی، در امور مشورتی یا تصمیم‌گیری واجد امتیازاتی متفاوت با سایر اعضا نیست. البتّه شرکت اعضای هیئت معاونت در کار مؤسّسه محدود به عضویّت در هیئت‌های مدیره نیست بلکه بسیاری از آنان در مقام هماهنگ‌کننده و به صورت معلّم نیز خدمت می‌کنند.
یک محفل روحانی ملّی، لجنۀ ملّی، شورای منطقهای و یا یک محفل روحانی محلّی می‌تواند مستقیماً از عضو هیئت معاونت، مانند هر یک از احبّای دیگر، تقاضا کند که خدماتی از قبیل ارائهء یک دوره در یک مدرسۀ تابستانه و یا نطق در یک کنفرانس انجام دهد ولی بر عهدۀ عضو هیئت معاونت است که تصمیم بگیرد که آیا قبول این تقاضا با تعهّدات دیگر او مغایرت خواهد داشت یا نه.
احبّا می‌توانند هم‌زمان، هم در مقام مساعدین اعضای هیئت معاونت و هم در محافل روحانی ملّی و محلّی، شوراهای منطقهای و لجنات خدمت نموده و عضو هیئت عاملۀ آنها نیز باشند. بنا بر این انتصاب یک نفر از احبّا به سِمت مساعدِ عضو هیئت معاونت مستلزم استعفای او از نهادهای اداری دیگر نیست و این انتصاب به خودی خود دلیلی برای قبول استعفا محسوب نمی‌شود. اگر فردی معتقد باشد که به دلیل خاصّی انتصاب به سمت مساعد را نباید بپذیرد مختار است که این موضوع را با عضو هیئت معاونت مربوطه در میان گذارد و یا با محفل روحانی مشورت کند.
وظایف مشاورین قارّه‌ای و معاونین آنان
هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای و محافل روحانی ملّی هر دو وظایف معیّنی در مورد صیانت و ترویج امر الله به عهده دارند. وظایف مشاورین شامل هدایت اعضای هیئت معاونت، مشورت و معاضدت با محافل روحانی ملّی، و مطّلع ساختن دارالتّبلیغ بین‌المللی و نتیجتاً بیت العدل اعظم از اوضاع امری در نواحی تحت مسئولیّت ایشان می‌باشد.
مشاورین موظّف‌اند ترويج و تحکیم امر الله را در هر قارّه ترویج نموده حیات بهائی را از جهات روحانی، فکری و اجتماعی ارتقا دهند. سلامت روحانی جامعه و اشتعال و ایمان افراد، تقویت شالوده‌های حیات خانواده، و مطالعۀ تعالیم مبارکه مورد توجّه خاصّ مشاورین و نفوسی است که برای معاضدت آنان دعوت می‌شوند. توجّه آنان هم‌چنین به نکات دیگری معطوف است از قبیل تقویت قابلیّت احبّا و مؤسّسات امری به منظور ط رح نقشه‌های عمل سیستماتیک، اجرای فعّالانهء آنها، و یادگیری از تجربیّات حاصله در مسیر بنای مدنیّت جهانیِ مورد نظرِ حضرت بهاءالله. در این بستر ترویج فرهنگ رشد در جامعۀ بهائی، بخش اساسی کار مشاورین است.
هیئت‌های معاونت صیانت و ترویج هر یک وظایف مشخّصی را بر عهده دارند ولی دارای تکالیف مشترکی نیز هستند بالاخصّ در زمینۀ تزیید معلومات و تحکیم جامعه. حضرت ولیّ عزیز امر الله از ابتدا پیش‌بینی فرمودند که هیئت‌های معاونت "در ایفای وظایف دوگانۀ صیانت امر الله و ترویج اقدامات تبلیغی"، ایادی امر الله را مساعدت خواهند کرد. از جمله وظایفی که حضرت ولیّ‌امرالله برای اعضای هیئت معاونت تعیین فرموده‌اند عبارتند از: تشویق و تقویت امر تبلیغ با همکاری نهادهای اداری موجود؛ کمک به فعّال‌سازی مراکز و جمعیّت‌ها و محافل ضعیف از طریق ملاقات با آنها؛ مساعدت در اجرای فوری و مؤثّر نقشه‌ها؛ تماس با مهاجرین و کمک به آنان برای مداومت و پشتکار و کسب درکی عمیق از مسئولیّت‌های مقدّس‌شان؛ تشویق افراد و محافل از طریق مکاتبه و ملاقات؛ تأکید و تصریح این مسئله برای احبّا که اساس تمام فعّالیّت‌های امری وحدت و اتّحاد است؛ تشویق احبّا به تقدیم تبرّعاتِ داوطلبانه به صندوق‌های مختلف و معطوف ساختن توجّه آنان به اهمّیّت مساعی و ابتکارات فردی. مضافاً، حضرت ولیّ‌امرالله وظیفۀ خاصِّ حفظ و مراقبت امر الله را به هیئت معاونت برای صیانت محوّل فرمودند. تجربه نشان داده است که اعضای هیئت معاونت برای صیانت به نشر نفحات الله نیز مساعدت می‌کنند ولی قسمت اعظم انرژی خود را صرف تزیید معلومات احبّا در بارۀ عهد و میثاق الهی و پرورش روح محبّت و وحدت می‌نمایند. مساعی آنان عاملی است پراهمّیّت در رشد جامعۀ بهائی زیرا صیانت امر الهی رابطهء نزدیکی با ترویج امر الله دارد.
از جمله عناصر قابل توجّه طرز کار مشاورین و اعضای هیئت معاونت، انعطاف‌پذیری و سهولت عملکرد ایشان در پاسخ به یک نیاز موجود در جامعه مانند تشویق، توضیح نقشه‌ها، تزیید معلومات در بارۀ تعالیم مبارکه، و صیانت عهد و میثاق می‌باشد. این انعطاف‌پذیری آنان را قادر می‌سازد که به اقتضای موقعیّت عمل کنند اعمّ از اینکه عمل‌شان ارائۀ توصیه در یک جلسه، راهنمایی یک فرد به طور خصوصی، مساعدت دوستان برای درک و اطاعت از یک تصمیم محفل روحانی، و یا پرداختن به مسائل مربوط به عهد و میثاق باشد. در تمام این موارد آنان قادرند توجّه افراد را به آثار مبارکۀ مربوطه معطوف دارند، اطّلاعاتی در اختیارشان بگذارند، موقعیّت‌ها را مورد بررسی قرار دهند، و خود را از طرقی که همیشه برای محفل روحانی مقدور نیست با شرایط آشنا سازند. در نتیجه آنان می‌توانند در صورت لزوم، نظرات، تحلیل‌ها، بینش‌ها و توصیه‌هایی را با محافل روحانی در میان گذارند که بدون شک توانایی این محافل را در خدمت به جوامع خود افزایش می‌دهد. در مواردی که محافل محلّی تازه‌کار یا ضعیف هستند اعضای هیئت معاونت آنها را به تنظیم کار خود تشویق می‌کنند. در جمیع موارد احبّای محلّ را به حمایت از مساعی محفل ترغیب می‌نمایند.
در مورد نقش مساعدین باید متذکّر شد که مسئولیّت کلّی آنان کمک به اعضای هیئت معاونت در اجرای وظایف‌شان است. امّا ماهیّت خدمات آنان به طیف وظایف خاصّ محوّله از طرف عضو هیئت معاونت به هر کدام بستگی دارد. کیفیّت دقیق این وظایف بر مبنای تشخیص عضو هیئت معاونت از احتیاجات و امکانات جوامعی تعیین می‌گردد که مساعد در آن خدمت می‌کند و در این بستر است که عمدتاً آشناسازی مساعدین با وظایف‌شان و راهنمایی آنان اهمّیّت می‌یابد.
همکاری با محافل روحانی ملّی
رابطۀ هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای با محافل روحانی ملّی یک همکاری محبّت‌آمیز بین دو مؤسّسۀ امر مبارک است، مؤسّساتی که هر دو برای مقاصد مشترکی خدمت می‌کنند و مشتاق‌اند که نزول تأییدات الهیّه را بر مساعی احبّا در ترویج و استقرار مستحکم امر الله مشاهده نمایند؛ رابطه‌ای است در حال تکامل که هر چه این دو مؤسّسه بیشتر با چالشِ ساختن جوامع بهائی مواجه گردند و در کمال مباهات ترقّی و تقدّم امر الهی را مشاهده نمایند، از غنای بیشتری برخوردار می‌گردد.
با همکاری مشاورین قارّه‌ای محافل روحانی ملّی برای تضمین ترویج و تحکیم جامعه، تمام تصمیمات اجرایی لازم را اتّخاذ نموده مسئولیّت اجرای آنها را به عهده می‌گیرند. مشاورین در انجام وظایف خود چشم‌اندازی قارّه‌ای دارند و وقتی که آن را به صورت پند، راهنمایی، توصیه، پیشنهاد و یا اظهار نظر به محافل ارائه می‌دهند، درک آن محافل را گسترش می‌دهند، آنان را با تجربیّاتی وسیع‌تر از تجارب خودشان آشنا می‌سازند، و به حفظ بینشی جهان‌شمول تشویق می‌نمایند.
مشاورین که منتصَبین بیت العدل اعظم هستند به مرجع امر الهی کمک می‌کنند تا شالودۀ محافل روحانی ملّی را استحکام بخشند، تشکیلات و جوامع تحت اِشراف این محافل را گسترش دهند، قوای آنها را بپرورند، و صیانت آنها را تضمین نمایند. از طریق هیئت‌های معاونت، مشاورین دامنۀ بهره‌مندی اقدامات خود را به محافل روحانی محلّی و سطح مردمی جامعه گسترش می‌دهند.
مشاورین در ایفای مسئولیّت‌های خود، از ابتکارات و تصمیمات متّخذۀ یک محفل روحانی ملّی که اغلب منبعث از مذاکرات مشترک هر دو مؤسّسه می‌باشد حمایت می‌کنند. اعضای هیئت معاونت ماهیّت و هدفِ این اقدامات را برای احبّا توضیح می‌دهند، آنان را به قیام و اجابتِ دعوت محفل ملّی ترغیب می‌نمایند و به استمرار در وحدت عمل تشویق می‌کنند. مشاورین در تعیین شیوۀ عمل مؤسّسۀ خود برای ایفای این وظایف البتّه آزادی عمل وسیعی دارند.
یک جنبۀ حسّاس کار مشاورین که آنان را قادر می‌سازد که توصیه‌های ارزشمندی به محافل روحانی ملّی ارائه دهند، دوری جستن آنان از جزئیّات امور اداری است، فراغتی که به آنها اجازه می‌دهد تا همّ خود را در مواضیع اساسی و حیاتی امر مبارک متمرکز سازند. امّا باید مراقب بود که این دوری جستن به وضعی افراطی نیانجامد. مشاورین نباید در ابراز نظریّات خود به محافل روحانی ملّی در بارۀ مسائل اداری ممانعتی داشته باشند و محافل ملّی نباید برای استفاده از فرصت مشورت با مشاورین در مورد چنین مطالبی احساس محدودیّت کنند.
مشاورین نه تنها حقّ دارند بلکه موظّف‌اند که با محافل روحانی ملّی در اجرای وظایف خاصّ آنها مذاکره کنند، آنها را راهنمایی نمایند و توصیه‌های خود را به آنها ارائه دهند. ایشان در مورد هر نوع مشکلات و گرایش‌هایی در جامعۀ بهائی که احساس می‌کنند مستلزم توجّه خاصّ می‌باشد به محافل ملّی هشدار می‌دهند. در این زمینه نگرانی آنان حتّی می‌تواند شامل عملکرد خود محفل ملّی باشد. اگر مشاورین در کار یک محفل ملّی یا تشکیلات وابستۀ آن انحراف شدیدی از اصول نظم اداری یا سایر اصول مشاهده کنند باید بدون ادنی بیم و نگرانی از اینکه ممکن است چنین اقدامی به ایجاد تنش بین دو مؤسّسه منجر گردد با محفل ملّی در این خصوص مشورت کرده و اقداماتی اصلاحی پیشنهاد نمایند.
روابط و طرز برخورد مشاورین و محافل روحانی ملّی با یکدیگر ناشی از کاربرد قانونی مقرّرات مربوط به روابط کاری آنها نیست. ایفای مسئولیّت‌های مشترک آنها تنها در چارچوب فرایض روحانیّه‌ای که لازمۀ تمام روابط موفّقیّت‌آمیز بهائی است امکان پذیر می‌شود. همکاری‌های این دو مؤسّسه در فضایی محبّت‌آمیز و با رعایت مراتب احترام واقعی شکوفا می‌گردد. تذکّر حضرت بهاءالله در این مورد بسیار آموزنده است، که می‌فرمایند "لا تسقطوا منزلة العلمآء فی البهآء و لا تصغّروا قدر من یعدل بینکم من الأمرآء."*
شیوۀ تعامل
شیوۀ تعامل بین مشاورین قارّه‌ای و معاونین آنها از یک طرف و محافل روحانی ملّی و نهادهای آنها از طرف دیگر، چنان تنظیم گرديده که همبستگی پویای مؤسّسات را حفظ نمايد. درست همان طور که مشاورین روابط مشورتی مستقیم با محافل روحانی ملّی و محلّی دارند، با شوراهای منطقهای بهائی نیز ارتباط مستقیم دارند. مشاورین می‌توانند برای منظور خاصّی، ولی نه به صورت یک قرار دائمی، به یک عضو هیئت معاونت وکالت دهند که با یک محفل روحانی ملّی ملاقات کند. هم‌چنین می‌توانند به اعضای هیئت معاونت اختیار دهند تا در صورت لزوم با شوراهای منطقهای ملاقات داشته باشند. محافل روحانی ملّی و محلّی هرچند که به خدمات حیاتی اعضای هیئت معاونت متّکی هستند ولی نمی‌توانند به آنان دستورالعمل بدهند. اگر یک محفل روحانی ملّی خواستار انجام خدمت خاصّی از یک عضو هیئت معاونت باشد باید تقاضای خود را به مشاورین ابلاغ نماید. شوراهای منطقهای با تصویب مشاورین می‌توانند نظرات اعضای هیئت معاونتِ خادم در منطقۀ خود را در تمام جنبه‌های کار خویش جویا شوند. هم‌چنین در صورت موافقت محفل روحانی ملّی، یک عضو هیئت معاونت می‌تواند به منظور مشورت در بارۀ وضعیت ناحیه‌ای، گاه به گاه با یک لجنهء ملّی ملاقات کند. امّا این هم نباید به طور مرتّب صورت گیرد. مشاورین نیز به نوبۀ خود معمولاً به طور مستقیم با لجنات ملّی در تماس نیستند.
این محدودیّت‌های معدود در بارۀ شیوۀ تعامل موجب تقویت همکاری و معاضدت بین مؤسّسۀ مشاورین و محافل روحانی می‌گردد و تضمین می‌کند که انرژی و وقت اعضای هیئت معاونت در نتیجۀ اشتغال آنان به امور اداری تبلیغ زایل نشود. به این ترتیب از به وجود آمدن دو حالت افراطی ممانعت می شود: یکی اینکه عضو هیئت معاونت به تدریج سرپرستی یک لجنۀ ملّی را به عهده بگیرد و دیگری اینکه بنا به هدایت لجنه یا محفل، صرفاً به عنوان مبلّغ سیّار به نقاط مختلفه اعزام گردد.
اجرای مؤثّر مسئولیّت‌های مشاورین و محافل روحانی ملّی مستلزم مبادلۀ اطّلاعات به طور منظّم و مداوم می‌باشد. محفل روحانی ملّی از طریق لجنات ملّی، شوراهای منطقهای، محافل روحانی محلّی و سایر تشکیلات تابعه، با تمام اعضای جامعۀ خود در تماس است. اعضای هیئت معاونت نیز با محافل روحانی محلّی، جمعیّت‌ها و افراد احبّا در تماس مستقیم هستند و به این ترتیب همواره در جریان پیشرفت امور جامعه قرار دارند. بالطّبع هر دو مؤسّسه تمام اطّلاعاتی را که مرتّباً از یکدیگر دریافت می‌دارند مغتنم می‌شمارند. تبادل مستقیم اطّلاعات بین محافل ملّی یا لجنات آنها و اعضای هیئت معاونت بسیار مطلوب است. گزارش‌هایی که فقط شامل اطّلاعات و اخبار است می‌تواند آزادانه بین آنها ردّ و بدل شود. لیکن توصیه‌های یک عضو هیئت معاونت که مستلزم اقدام توسّط محفل ملّی یا نهادهای تابعۀ آن است باید به مشاورین ارجاع گردد و مشاورین آزادند که آنرا به طور کامل با محفل ملّی در میان گذارند و یا آن را تغییر داده و یا به کلّی رد کنند.
اغلب اوقات در آغاز فعّالیّت‌های سالانه و یا هنگامی که نقشه‌های جدیدی تدوین می‌گردد و قبل از آنکه طرح این نقشه‌ها به مرحلهء نهایی برسد، تشکیل جلسات مشورتی بین اعضای هیئت معاونت و لجنات ملّی یا منطقهای تبلیغ، یا شوراهای منطقهای، مفید خواهد بود. روش بسیار سودمندی که در بسیاری از نقاط جهان معمول گردیده آن است که اعضای تعدادی از مؤسّسات و تشکیلات امری یک کشور، یا یکی از مناطق آن، در جلسه ای مشورتی گرد هم می‌آیند تا برای رشد جامعۀ خود به بینش مشترکی برسند و در بارهء استراتژی‌هایی برای اقدام مشورت نمایند. این "گردهمایی‌های تشکیلاتی" کمک می‌کند تا احبّا تنها به ساز و کار پروژه‌ها فکر نکنند و روح امر را در این نقشه‌ها و در اقدامات متعاقب‌شان سریان دهند. این گردهمایی‌ها کمک بزرگی است برای تقویت مؤسّسات تا با اطمینان به طرح استراتژی‌هایی تبلیغی که به بهترین نحو جوابگوی نیازهای مناطق مربوطه و جلب حمایت محافل محلّی و احبّا باشد بپردازند.
تماس مرتّب عضو هیئت معاونت با محافل روحانی محلّی ناحیۀ خود یکی از واجبات ضروری انجام وظیفۀ اوست. در بسیاری از نواحی مشورتِ مکرّر فقط از طریق مساعدین میسّر است. ماهیّت این مشورت‌ها البتّه بستگی به وظایفی دارد که مساعدین از طرف عضو هیئت معاونت انجام می‌دهند.
اشتغال در امور مؤسّسۀ آموزشی
اشتغال مشاورین و اعضای هیئت معاونت در امور مؤسّسۀ آموزشی باید از دیدگاه مخصوصی مورد توجّه قرار گیرد. مؤسّسات آموزشی مراکز یادگیری محسوب می‌شوند و ماهیّت آنها با مسئولیّت‌های آموزشی اعضای هیئت معاونت متجانس است. این مراکز آموزشی دستيابیِ مستقيم به یک وسیلۀ رسمی آموزش احبّا — علاوه بر راه‌های موجودِ دیگر نظیر کنفرانس‌ها، مدارس تابستانه و جلسات ملاقات با یاران الهی — را برای اعضای مشاورین و معاونین فراهم می‌آورد. مشاورین و محافل روحانی ملّی باید در بارۀ جزئیّات همکاری با یکدیگر در نظارت بر بودجه و کار مؤسّسات آموزشی و طرح محتوای برنامه‌ها، تهیّۀ موادّ درسی و ارائۀ دروس مشورت نمایند. انتصاب اعضای هيئت‌مديرۀ مؤسّسه، توسّط محفل روحانی ملّی در مشورت با مشاورین و با تأييد کامل آنها صورت می‌گيرد.
فرد و جامعه
وظیفۀ جهت دادن به امور امر الله در سطح محلّی، ملّی و بین‌المللی، طبق ارادۀ الهی به عهدۀ تشکیلات انتخابی گذاشته شده است ولی قدرت عمل عمدتاً در دست قاطبۀ احبّا است. این قدرت هم از طریق ابتکار فردی و هم از طریق ارادۀ جمعی به منصّۀ ظهور می‌رسد. برای اینکه امر مبارک بتواند هدفِ ظهور حضرت بهاءالله برای نوع بشر را تحقّق بخشد هر یک از مؤسّسات امری همان طور که به ادارهء حکیمانۀ امور جامعه می پردازد باید توجّه خود را معطوف به شکوفایی این قدرت از هر دو طریق بنمایند. مؤسّسۀ مشاورین به طور اخصّ عهده‌دار انجام این مسئولیّت خطیر است و قابلیّت اجرای آن را نیز دارد.
یکی از خصوصیّات متمایز حیات بهائی روح بندگی به درگاه خداوند است. برای مجاهدت در میدان خدمت فرد از عشق خود به جمال مبارک، از سطوت میثاق، از نیروی دعا و مناجات، از الهامات و آموزشِ منبعث از مطالعۀ منظّم آثار الهی، و از قوای تقلیب‌کنندۀ ناشی از سعی و کوشش در جهت سلوک بر طبق اصول و احکام الهی که بر روح او اثر می‌گذارد، بهره می‌برد. بنا بر این، تمامی این نکات مواضیع یک رابطۀ مستمرّ بین اعضای هیئت معاونت و آحاد مؤمنین می‌باشد.
در انجام امور امری نقش فرد از اهمّیّت بی‌نظیری برخوردار است. فرد است که پویایی ایمان را که موفّقیّت امر تبلیغ و توسعۀ جامعه به آن بستگی دارد به عرصۀ شهود می‌آورد. دستور حضرت بهاءالله به فرد فرد احبّا برای تبلیغ امر الله مسئولیّتی است گریزناپذیر که نه می‌توان آن را به هیچ یک از مؤسّسات امری انتقال داد و نه هیچ یک از مؤسّسات می‌توانند آن را بر عهده بگیرند. بر هر فرد فرض و واجب است که از فرصت‌های موجود استفاده کند، درب دوستی بگشاید، ارتباط بر قرار سازد همکاری دیگران را در خدمت به امر مبارک و اجتماع، جلب نماید. فرد است که باید تصمیمات متّخذه از سوی نهادهای مشورتی را به مرحلۀ عمل درآورد.
تشویق و ترغیب به انجام ابتکارات فردی یکی از وظایف بسیار مهمّ اعضای هیئت معاونت است، وظیفه‌ای که می‌توانند با کمک مساعدین به انجام رسانند، مساعدینی که باید آنان را به دقّت انتخاب کنند و تعلیم و پرورش دهند. این کار مستلزم تشویق مداوم احبّا، یاد‌آوری شجاعت قهرمانان و جان‌بازان امر مبارک، و خاطرنشان نمودن احبّا بر اهمّیّت متجلّی ساختن شکوه تعالیم الهی در حیات روزمرۀ فردی است. انجام این وظیفه ایجاب می‌کند که احبّا با بیاناتی پرشور و مؤثّر دعوت شوند که بکوشند تا همیشه سبب اتّحاد و اتّفاق شوند، نفوس مستعدّه را به امر الهی جذب نمایند، آنان را تبلیغ کنند، ایمان‌شان را تقویت نمایند، و آنان را به ساحل بحر ایقان رهنمون گردند. موفّقیّت در این راه مستلزم ايجاد اعتماد و تبدیل خوف و تردید به شهامت و استقامت است و از اعضای هیئت و از احبّا به طور یکسان می‌خواهد که ضعف خود را فراموش کنند و متّکی به قدرت تأییدات الهیّه باشند. این وظیفه مضافاً ایجاب می‌کند که احبّا در مجهودات‌شان در جهت توسعهء توان‌مندی خود برای خدمات مؤثّر همراهی شوند.
هر چقدر در مورد اهمّیّت نقش مؤسّسۀ آموزشی در توسعۀ این توان‌مندی‌ها تأکید شود مبالغه نخواهد بود. اعضای هیئت معاونت باید با استفاده از این وسیلۀ نیرومند، قبول منفعلانۀ آیین بهائی را به شوق و شورِ تبلیغ تبدیل کنند و این شوق و شور را در مجاری مجهودات سیستماتیک به جریان در‌آورند. در این بستر اقدام سیستماتیک است که اعضای هیئت معاونت دائماً به تحقّق دو هدف مکمّل یعنی تشویق به ابتکار صحیح فردی و ترغیب به اقدام متّحدّانۀ جمعی، اشتغال دارند.
توسعۀ جوامع محلّی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که در طیّ عصر تکوین تمام مؤسّسات امری با آن مواجه هستند. جوامعی که وجۀ مشخّصۀ آنها مدارا و محبّت و هادی آنها یک حس هدف‌مندیِ قویّ و یک ارادۀ جمعی است. این گونه جوامع‌اند که محیطی فراهم می‌سازند تا در آن قابلیّت‌های تمام اعضای آن اعمّ از زنان، مردان، جوانان و کودکان رشد و تکامل یابد و توانایی‌هایشان از طریق اقدام متّحد چندین برابر شود.
در مرکز جامعه باید یک محفل روحانی محلّی قویّ و فعّال انجام وظیفه کند. وقتی که جامعه‌ای از موهبت چنین مؤسّسه‌ای برخوردار است اشتراک مساعی مجدّانه بین اعضای هیئت معاونت و محفل محلّی مولد نیروی محرّکۀ حیات پرنشاط و فعّالی است که سبب تقلیب روحانی و رشد سیستماتیک می‌گردد. این دو مؤسّسه در عین حال که هر یک در حیطۀ وظایفی که به آنها محوّل گردیده عمل می‌کند، توأماً جوّی از یادگیری و رفتار پرانضباط ایجاد می‌کنند که مشخّصه‌اش صبر و بردباری در برابر اشتباهات است. این دو مؤسّسه در محیطی فارغ از انتقادِ بیش از حدّ، غیبت، اختلاف و مشاجره، و در عین حال استقبال از اظهار نگرانی هر یک از احبّا، ایجاد کننده و حافظ وحدت فکر و عمل‌اند. با نصایح حکیمانه و حمایت مشفقانه، به دوستان می‌آموزند تا به تصمیمات محفل گوش فرا داده و رفتار خویش را با مقتضیات حیاتِ هماهنگ جامعه وفق دهند.
نگرشی به شکل متفاوت نسبت به مسائل مادّی یکی از خصایص اساسی آن فرهنگی است که این دو مؤسّسه در ایجادش می‌کوشند. حیات بهائی چه فردی و چه جمعی باید با روح سخاوت‌مندی متشخّص باشد. با آموزش اعضای جامعه در بارۀ صندوق‌های امری، اعضای هیئت معاونت به ترویج این خصیصه می‌پردازند و در آنان اشتیاق تقدیم فداکارانۀ تبرّعات را به وجود می‌آورند و به آنان کمک می‌کنند تا اثرات روح‌افزای این فداکاری را تجربه نمایند.
اعضای هیئت معاونت برای صیانت و اعضای هیئت معاونت برای ترویج هر دو توجّه خاصّ و کافی به تمام بخش‌های جامعه می‌نمایند و مراقبت می‌کنند تا موانعی که در اجتماع بزرگ‌تر برای شرکت کامل زنان در فعّالیّت‌های اجتماعی وجود دارد در جامعۀ بهائی یک‌یک از میان برداشته شود. عادت به تحقیق و پژوهش و روح مدارا و بردباری را که لازمهء شکوفایی آن است در بین احبّا پرورش می‌دهند. ضرورت حیاتی تربیت روحانی کودکان را در مدّ نظر همۀ افراد قرار می‌دهند و با تمام قوا در تأسیس و ادامۀ کلاس‌های مرتّب کودکان می‌کوشند. با اطمینان کامل به قابلیّت جوانان، آنان را برای خدمات قهرمانانه به امر مبارک مساعدت می‌نمایند تا استعدادهای بالقوّۀ خویش را به منزلۀ عوامل حیاتی توسعۀ امر الله و تقلیب اجتماع تحقّق کامل بخشند.
بدیهی است که چنین مسئولیّت‌های سنگینی در ارتباط با تعداد فزایندۀ جوامع محلّی نمی‌تواند به وسیلۀ یک یا دو نفر به خوبی اجرا شود. با توجّه به این نکته است که اهمّیّت آزادی عمل به اعضای هیئت معاونت که بتوانند نفوسی را به عنوان مساعدین برای انجام خدمات وسیع گوناگون انتصاب نمایند، آنان را هدایت و راهنمایی کنند و نظارت مشفقانه بر فعّالیّتهایشان داشته باشند آشکار می‌گردد. در بسیاری از موارد، اعضای هیئت معاونت در جوامعی فعّالیّت می‌کنند که از موهبت رهبری یک محفل روحانی بالغ برخوردار نمی‌باشد. در جامعه‌ای که محفل روحانی آن مراحل بسیار اوّلیّۀ بلوغ خود را طیّ می‌کند، نقش مساعدین در ترویج برقراری گروه‌های مطالعه، جلسات دعا، کلاس‌های آموزش روحانی برای کودکان، و ضیافت نوزده‌روزه از اهمّیّت خاصّی برخوردار است. مضافاً، اعضای هیئت معاونت به تقویت محافل روحانی محلّی توجّه می‌نمایند، به آنها کمک می‌کنند تا فنّ مشورت را به خوبی فرا گیرند، در تصمیم‌گیری اعتماد به نفس پیدا کنند، با کمال شهامت به اصول متمسّک باشند، و بیاموزند که چگونه احبّا را در اقدام متّحد بسیج کنند.
این مفهوم چالش‌انگیز از مجهودات اعضای هیئت معاونت خواهان انحرافی بنیادین از مفروضات محدود در بارۀ نظمی است که در جهان امروز تعیین کنندۀ تئوری‌های اداری و عملی می‌باشد زیرا که این مفهوم هدفش آن است که در هر عمل، چه فردی و چه گروهی، معنای روحانی بدمد؛ تقدّس را در بطن حیات جامعه قرار داده آن را نقطۀ تمرکزِ کلّیّۀ بازنگری‌ها بر هر فعّالیّتی سازد. براستی بس عظيم است قوای مکنونه در یک جامعۀ متّحد بهائی هر قدر آن جامعه در ابتدا کوچک و هر قدر منابع موجودش ناچیز باشد. و نیز بسیار عظیم است تأییدات نازله بر اعضای هیئت معاونت و مساعدینی که با فداکاری خود را وقف شکوفا‌سازی این قوای مکنونه می‌نمایند.
طرح و اجرای نقشه‌ها
با شروع چهارمین عهد عصر تکوین، روالی به کار گرفته شد که طیّ آن نقشه‌های ملّی از طریق مشورت بین محافل روحانی ملّی و مشاورین قارّه‌ای تدوین می‌شود. این پیشرفت دو مزیّت عمده در بر دارد: هر یک از این دو مؤسّسه را قادر می‌سازد که از تجارب و بینش‌های خاصّ دیگری بهره‌مند گردد و در نتیجه دو مجرای متمایز اطّلاعات از دو سطح اداری بهائی در فرایند نقشه‌ریزی مورد استفاده قرار گیرد؛ هم‌چنین تضمین می‌کند که مشاورین، آشنایی لازم را با سابقه و منطق و محتوای نقشه‌های ملّی داشته باشند، نقشه‌هایی که اصولاً باید از آنها حمایت کنند.
ایجاد یک نقشۀ ملّی شامل مجهوداتی به مراتب بیش از مشورت بین مشاورین و محفل ملّی می‌باشد. مثلاً، نتایجی بسیار عالی می‌تواند از تشکیل جلسات مشورتی بین مؤسّسات گوناگون در یک کشور و با حامیان فعّال امر الله برای بحث کامل در مورد تدارکات ممکن نقشه و مقتضیات آن حاصل شود. پس از مشخّص شدن عناصر اساسی نقشهء ملّی، مطلوب آنست که فرایند نقشه‌ریزی به سرعت به سطح منطقهای و سپس به سطح نواحی کوچک‌تر و سرانجام به سطح جامعۀ محلّی منتقل شود. در این فرایند، ایجاد تعادل بین اقدامات فشردۀ وسیع در سطح ملّی و مساعی در سطح مردمی، شرطی لازم برای حصول موفّقیّت است.
نقشه‌های ملّی که در بطن نقشه‌های جهانی امر مبارک تدوین می‌گردند به منزلۀ چارچوبی هستند که احبّا می‌توانند در آنها عمل نمایند. از طریق این نقشه‌ها محافل ملّی نه تنها اهدافی برای خود و دوایر وابسته به خود تعیین می‌کنند بلکه اعضای جامعه را نیز رهنمون می‌شوند، اولویّت‌ها و حوزه‌های عمل را برای ایشان مشخّص می‌کنند، و از آنان می‌خواهند که به دستورالعمل‌های بیت العدل اعظم صمیمانه پاسخ دهند. و بر این اساس تمهیداتی برای تأمین منابع در نظر می‌گیرند — کتب و نشریّات، مهاجرین و مبلّغین سیّار، تشکیل جلسات منطقهای و ملّی، و بودجه‌های مورد نیاز برای حمایت از ابتکارات احبّا.
نقشه‌های عمل طرح شده در فرایند بعدی توسّط شوراهای منطقهای، لجنات تبلیغی ناحیه‌ای و محافل روحانی محلّی باید از بر شمردن اهداف فراتر رفته شامل تحلیلی از رویکردهایی باشد که باید اتّخاذ شود و خطّ مشی‌هایی که باید دنبال گردد. نقشه‌ریزی و اجرا در این سطح باید به موازات یکدیگر پیش روند. اگر قرار است شیوهء اصلی عملی در یک جامعه یادگیری باشد، پس بینش‌ها، استراتژی‌ها، اهداف و روش‌ها باید به دفعات مورد بررسی مجدّد قرار گیرند. با انجام وظایف، رفع موانع، بسط منابع و تجربه، اهداف و رویکردها باید تعدیل گردند امّا به نحوی که استمرار عمل حفظ شود.
مشارکت اعضای هیئت معاونت در این فرایندِ نقشه‌ریزی و اجرا، فرایندی است چند جانبه. اعضای هیئت معاونت در مذاکرات و مباحثاتی شرکت می‌کنند که در آن مقاصد و دستآوردهای جهانی امر مبارک تجزیه و تحلیل می‌شود، وضع و قوای عامل اجتماع بررسی می‌گردد و فرصت‌ها و نیازها شناسایی می‌شود؛ و با دانش خویش از امر مبارک بر مشاوراتی اثر می‌گذارند که موجب ایجاد بینش مشترک و استراتژی‌هایی برای رشد می‌گردد. آشنایی اعضای هیئت معاونت با احبّا و استعدادهای بالقوّۀ دوستان، علی‌الخصوص با پرورش این استعدادها در اثر مساعی مؤسّسات آموزشی، آنان را قادر می‌سازد که توجّه را به خصوصیّات نقشه‌های عمل که واقع‌بینانه و برای احبّا قابل اجرا است جلب کنند. شبکۀ مساعدینی که هر یک از اعضای هیئت می‌توانند منصوب کنند وسیله‌ای برای ایجاد شوق فعّالیّت در سطح محلّی و پیگیری آن تا تکمیل کار فراهم می‌آورد. بالاتر از همه، محبّت و احترامی که اعضای هیئت معاونت از آن برخوردارند به آنان فرصت می‌دهد تا به مثابۀ پرچم‌داران بخروشند و جامعه را در میدان عمل رهبری نمایند.
صندوق‌های امری
مؤسّسۀ مشاورین با اشتغالی این چنين در پیشبرد مدنیّت روحانی و مادّی، طبعاً به فکر افزایش و مدیریّت منابع مالی نیز می‌باشد. مشاورین به همۀ صندوق‌های امری توجّه خاصّ مبذول می‌دارند و اعضای هیئت معاونت تمام کوشش خود را به کار می‌برند تا اهمّیّت روحانی تبرّعات را به احبّا اعمّ از قدیم و جدید بیاموزند. هم‌چنین کمک می‌کنند تا در تشکیلات و مؤسّسات مختلف جامعه قابلیّت لازم برای صرف معقول و مؤثّر منابع مالی ایجاد کنند. وقتی که یک محفل ملّی برای تأمین مخارج سالانۀ خود نیاز به کمک مالی از صندوق بین‌المللی بهائی دارد، بیت العدل اعظم از مشاوری که با آن محفل همکاری نزدیک دارد نظر خواهی می‌نماید. مشاورین هم‌چنین صندوق‌هایی در اختیار دارند که آنان را قادر می‌سازد وقتی احتیاجات خاصّ و یا فرصت‌های مغتنم غیر مترقّبه‌ای پیش می‌آید به منابع مالی محافل روحانی ملّی مربوطه کمک تکمیلی نمایند.
در مورد هزینه‌های خود این مؤسّسهء، حضرت ولی امر الله در توقیع مبارک مورّخ ۶ آوریل ١٩۵۴ (١٧ فروردین ١٣٣٣) امر به تشکیل پنج صندوق قارّه‌ای فرمودند. این صندوق‌ها که حال تأسیس و کاملاً تثبیت شده‌اند فعّالیّت‌های مشاورین و اعضای هیئت معاونت شامل سفرها و هزینه‌های اداری آنان را تأمین می‌نماید و هر صندوق توسّط یک عضو هیئت که از طرف بیت العدل اعظم به سِمت امین صندوق قارّه‌ای منصوب می‌شود اداره می‌گردد.
یکی از مواهب بی‌شمار تقدیم تبرّعات به صندوق‌های امری آنست که فرصتی فراهم می‌آورد تا فرد مؤمن این ندای حضرت بهاءالله را اجابت نماید که می‌فرمایند نفوسی که نمی‌توانند شخصاً قیام به تبلیغ نمایند می‌توانند به افرادی وکالت دهند تا به جای آنان تبلیغ کنند. صندوق‌های توکیل در جمیع سطوح محلّی، ملّی و بین‌المللی تأسیس شده‌اند تا بین نفوسِ مایل به توکیل و کسانی که مشتاقِ قیام به خدمت در میدان تبلیغ هستند ارتباط برقرار شود. صندوق بین‌المللی توکیل توسّط دارالتّبلیغ بین‌المللی اداره می‌شود که توصیه‌هایی از مشاورین قارّه‌ای برای اختصاص منابع دریافت می‌دارد. بیت العدل اعظم در پیام رضوان ١٩٩۶ (١٣٧۵) بیان فرمودند که توکیلِ یک معلّم برای خدمت در یک مؤسّسۀ آموزشی یکی از طرق ایفای این مسئولیّت است و بدین ترتیب راه تقدیم تبرّعات به منظور توکیل از طریق صندوق قارّه‌ای را فراهم نمودند. اعضای هیئت معاونت و مساعدین آنان که در سطح مردمی انجام وظیفه می‌کنند در موقعیّت بسیار مناسبی هستند که با توجّه به دل‌بستگی‌های احبّا اعضای جامعه را به تأمین احتیاجات امر مهمّ توکیل تشویق و ترغیب نمایند و اطّلاعات کاملی در مورد نیازهای جاری در اختیارشان بگذارند.
صیانت امر الله
محور وحدت عالم انسانی قدرت میثاق است و این قدرت است که به تمام عناصر شاخصۀ حیات بهائی جان می‌بخشد. در بستر این خصیصۀ بی‌نظیر امر مبارک حضرت بهاءالله است که مؤسّسۀ مشاورین وظیفۀ مقدّس خویش را برای صیانت امر الله ایفا می‌نماید. اعضای هیئت معاونت، بالاخصّ اعضای مسئول امر صیانت، بایستی پیوسته مترصّد نیاز مبرم به وجود مرجعی باشند که کلّ باید به آن توجّه نمایند یعنی حضرت عبدالبهاء مرکز میثاق و دو جانشین منصوص ایشان، حضرت ولیّ‌امرالله و بیت العدل اعظم الهی.
در اجرای مسئولیّت خود در زمینۀ صیانت امر الله مشاورین و اعضای هیئت معاونت می‌کوشند تا ریشۀ ایقان را قویّ سازند، شعلۀ محبّت به عموم را در قلوب احبّا برافروزند، با عادت دیرینۀ اختلاف و جدال مقابله نمایند، حلقه‌های دوستی و اتّحاد را استحکام بخشند، تمسّک به اصول و به معیارهای اخلاقی مندمج در تعالیم را ترویج دهند، بینش احبّا را از محدودیّت‌های خودمحوری فراتر برند تا نیروی خویش را صرف رفاه نوع بشر نمایند، و پای‌بندیِ آنان را به نظم جهان‌آرای حضرت بهاءالله تقویت کنند. مساعدت احبّا برای نیل به معیارهای رفیع اخلاقی مستلزم دخالت در زندگی خصوصی آنان نیست؛ ماهیّت این مسئولیّت اساساً آموزشی است. توصیه‌های محبّت‌آمیزی که اعضای هیئت معاونت به محافل روحانی محلّی ارائه می‌دهند از یک سو و روابط گرم و دوستانه‌ای که ایشان و مساعدین‌شان با احبّا برقرار می‌کنند از سوی دیگر، وسیله‌های مناسبی است که از طریق آنها می‌توانند این فرایند آموزشی را به پیش برند. اثرات فزایندۀ این مساعی، توأم با فوایدی که احبّا از دوره‌های رسمی مانند دوره‌های مؤسّسات آموزشی می‌برند کمک بزرگی به ایجاد جوامع محلّی سالم و پویا می‌باشد. این فرایند آموزشی هم‌چنین شامل اِعمال محدودیّت‌هایی از طرف محافل روحانی در مواقع بسیار ضروری می‌باشد. در چنین مواردی راهنمایی مشاورین و اعضای هیئت معاونت به محفل می‌تواند از ارزش خاصّی برخوردار باشد.
هرچند تزیید معلومات و افزايش درک احبّا در بارۀ عهد و میثاق و ازدیاد محبّت و وفاداری‌شان نسبت به آن از اهمّیّتی حیاتی برخوردار است امّا وظایف اعضای هیئت معاونت برای صیانت منحصر به این نیست. اعضای هیئت معاونت باید پیوسته هشیار و مراقب باشند و اعمال کسانی را زیر نظر داشته باشند که تحت تأثیر نفس امّاره می‌کوشند تا در اذهان احبّا ایجاد شک و شبهه نموده و به تضعیف امر الله بپردازند. به طور کلّی هر وقت احبّا از وجود چنین مشکلاتی آگاه شوند باید فوراً مسئله را به هر مؤسّسۀ امری که مایلند — اعمّ از یک مشاور، یک عضو هیئت معاونت، یک محفل روحانی ملّی و یا محفل محلّی خود — گزارش دهند. بعد از این اطّلاع دادن، وظیفۀ آن مؤسّسه خواهد بود که مراقب باشد اطّلاعات واصله در مجرای صحیح قرار گرفته و تمام مؤسّسات ذی‌ربط دیگر فوراً از آن مطّلع گردند. اغلب مسئولیّت به یک عضو هیئت معاونت محوّل می‌شود تا اقدام لازم را با هماهنگی با محفل مربوطه و در نظر گرفتن موقعیّت معمول دارد. از جمله: پند و اندرز به فرد مورد نظر و در صورت لزوم اخطار دادن به او در مورد عواقب اعمالش، مطّلع ساختن مشاورین به وخامت وضع موجود که ممکن است مستلزم پا در میانی ایشان باشد. عضو هیئت معاونت باید بالطّبع هر کوششی را مُجری دارد تا توطئه‌های نفوس معدودی که علی‌رغم مساعی مبذوله جهت هدایت آنان، مآلاً عهد و میثاق را نقض می‌کنند را خنثی کند و از گسترش نفوذشان جلوگیری نماید.
احبّا ممکن است به اهمّیّت لزوم صیانت امر الله در مقابل هجوم دشمنان به طور کلّی واقف نباشند به خصوص در نقاطی که حملات به ندرت رخ داده است. اما تردیدی نیست که این قبیل مخالفت‌ها افزایش یافته، هماهنگ خواهد شد و مآلاً عمومیّت پیدا خواهد کرد. آثار مبارکه نه تنها شدّت یافتن توطئه‌های اعدای داخلی بلکه ازدیاد عداوت و مخالفت دشمنان خارجی، اعمّ از مذهبی و غیر مذهبی، را نیز با پیشرفت امر مبارک به سوی فتح و ظفر نهایی خود به وضوح پیش‌بینی می‌کنند. لذا با توجّه به انذارات حضرت ولیّ‌امرالله، اعضای هیئت معاونتِ مسئول صیانت "باید پیوسته مراقب" کسانی که "اعدای امر الله شناخته شده و یا از جامعه اخراج گردیده‌اند" باشند، محتاطانه در بارۀ عملیّات آنان تحقیق کنند، احبّای الهی را با هوشمندی از مخالفت‌های قطعی آینده با‌خبر سازند، توضیح دهند که چگونه هر یک از بحران‌های گذشتۀ امر الهی نعمتی در کسوت نقمت بوده است و آنان را برای "مبارزه‌ای شدید که مقدّر است جنود نور را در برابر جیوش ظلمت قرار دهد"، آماده سازند. (ترجمه)
هماهنگ‌سازی و تدارک منابع
وجه امتیاز کار مشاورین و معاونین مکمّلیّت و تأثیر متقابل دو قابلیّت است. اعضای این مؤسّسه از یک سو از آزادی عمل فردی برای مشاهده، تجزیه و تحلیل، نتیجه‌گیری، توصیه به دیگران، و طرح‌ریزی نقشه‌های عمل خودشان برخوردارند. از سوی دیگر، فعّالیّت این صاحب‌منصبان امر مبارک در سراسر جهان، انسجامی را به منصّۀ ظهور می‌‌رساند که با هدایات مداوم بیت العدل اعظم هماهنگی کامل دارد. این انسجام از طریق تعامل مداوم بین مشاورین قارّه‌ای و دارالتّبلیغ بین‌المللی حاصل می شود.
دارالتّبلیغ بین‌المللی با هماهنگ‌سازی و تشویق و هدایت هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای، منابع متعدّدی را در اختیار آنان قرار می‌دهد. این منابع شامل خدمات افرادی بامهارت‌های مخصوص، و هم‌چنین صندوق‌های مالی برای اهداف مختلف می‌باشد — از قبیل توکیل مهاجرین و مبلّغین سیّار، کمک به مطبوعات، مساعدت به پروژه‌های تبلیغی و برنامه‌های رشد و برای حمایت از عملیّات مؤسّسات آموزشی — که دارالتّبلیغ بین‌المللی یا مستقیماً به پروژه‌ای اختصاص می‌دهد و یا به صورت مبلغی یکجا پرداخت می‌کند تا با صواب‌ديد هیئت‌های مشاورین به مصرف برسد. وجود این منابع مؤسّسۀ مشاورین را قادر می‌سازد تا در پاسخگویی به نیازهای یک جامعۀ فعّال و در حال توسعه به احبّا کمک نماید.
یکی از منابعی که از طرف دارالتّبلیغ بین‌المللی به مشاورین و از طریق آنان به تمام جامعۀ بهائی ارائه می‌شود، گنجینۀ فزاینده‌ای از حکمت حاصله از تجربه است، تجربۀ جامعه‌ای بسیار متنوّع و متعهّد برای تأسیس مدنیّتی جدید. از طریق شبکۀ مشاورین، اعضای هیئت‌های معاونت و مساعدین دارالتّبلیغ می‌تواند تأثیر مجهودات فردی و جمعی را مشاهده نماید، روش‌ها و رویکردهای آن مجهودات را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد، و نتیجه گیری‌های حاصله را در فرایندهای رشد سیستماتیک امر الهی به کار بندد. به این ترتیب با داشتن مؤسّسۀ مشاورین، صاحب نظامی هستیم که از طریق آن می‌توان درس‌ها و تجربیّاتی را که در اقصی نقاط عالم آموخته شده، در اختیار کلّیّۀ احبّا قرار داد، مشاورات را غنی کرد، اقدام به آزمون عقاید و روش‌های جدید را تشویق کرد و اعتماد را به وجود آورد که موفّقیّتِ در مشروع عظیمی که عالم بهائی بدان مشغول است حتمی می‌باشد.
برخی از جنبه‌های خاصّ
کار مؤسّسهء مشاورین
دارالتّبلیغ بین‌المللی
- دارالتّبلیغ بین‌المللی در اخذ تصمیمات گروهی و جمعی عمل می‌کند امّا اجرای مسئولیّت‌های این مؤسّسه مستلزم مسافرت اعضای آن نیز هست. مشاورین بین‌المللی در اسفار خود گاهی نظرات دارالتّبلیغ را ارائه می‌دهند و در موارد دیگر به تشویق و توصیه‌های عمومی می‌پردازند.
- دارالتّبلیغ بین‌المللی، برای نیل به اهداف خود اساساً از طریق مشاورین قارّه‌ای عمل می‌کند؛ توصیه‌های این مؤسّسه به مشاورین، ایشان و معاونین آنان را قادر می‌سازد تا در تعامل با احبّا از بینش‌های دارالتّبلیغ استفاده نمایند. به این ترتیب، ارتباط دارالتّبلیغ با محافل روحانی و آحاد احبّا به جز برخی از مهاجرین بین‌المللی و مبلّغین سیّار، غیر مستقیم است. دارالتّبلیغ با محافل روحانی یا شوراهای منطقهای مکاتبه نمی‌کند. اگر نامه‌ای از آنها یا از افراد دریافت کند که به مهاجرت یا سفرهای تبلیغی ارتباط نداشته باشد آن را به بیت العدل اعظم ارجاع می‌نماید.
- از جمله ساختارهایی که به تسهیل مساعی دارالتّبلیغ بین‌المللی و مشاورین قارّه‌ای در تشویق به مهاجرت و سفرهای تبلیغی مساعدت می‌نماید، لجنه‌های قارّه‌ای مهاجرت است که تحت هدایت دارالتّبلیغ فعّالیّت می‌کنند. عملکرد این لجنات اقدامات محافل روحانی ملّی و مؤسّسات تابعۀ آنها را تقویت می‌نماید.
- مکاتبات دارالتّبلیغ بین‌المللی با مشاورین قارّه‌ای به منظور هدایت آنان و ارائۀ اطّلاعات و نیز به منزلۀ وسیله‌ای است که آنان را در اجرای وظایف خویش مساعدت می‌نماید. یک مشاور در حین مشورت با یک محفل روحانی ملّی می‌تواند تمامی یا قسمتی از یک نامۀ دارالتّبلیغ را با محفل در میان بگذارد. ولی هم‌چنین ممکن است به دلایل مختلف، مثلاً اجتناب از این برداشت که مشاور از این طریق محفل را وادار می‌کند تا به نظرات مطروحۀ او توجّه بیشتری مبذول دارد، از اشاره به نامه و یا از خواندن آن صرف نظر کند.
- چنانچه شرایط اجازه ندهد که بیت العدل اعظم در پایان یکی از دوره‌های پنج ساله به انتصابات جدیدی اقدام نماید، دارالتّبلیغ تا زمانی که انتصابات جدید بتواند صورت گیرد، به ایفای وظایف خویش ادامه خواهد داد.
مشاورین قارّه‌ای
- هر یک از هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای با توجّه به خطّ مشی‌هایی که توسّط بیت العدل اعظم تعیین شده اختیارات وسیعی برای اتّخاذ تصمیم در اموری چون تقسیم قارّۀ مربوطه به مناطق مختلف و تعیین مرزهای این مناطق دارا می‌باشد. در عین حال که ملاقات گروهی از مشاورین به منظور مشورت در بارۀ شرایط و نیازهای کشورهای یک منطقۀ خاصّ بسیار پرارزش است باید مراقب بود که تأکید مفرط بر گروه‌های منطقهای آنها را به ساختارهایی انعطاف‌ناپذیر تبدیل نکند.
- هر یک از هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای ترتیباتی را تعیین می‌کند که بر طبق آن اعضای هیئت باید امور هیئت‌های معاونت را اداره کند، در منطقۀ تحت اِشراف هیئت سفر نماید، با محافل روحانی ملّی مرتبط باشد، و با شوراهای منطقهای، محافل روحانی محلّی و آحاد احبّا روابطِ متقابل داشته باشد.
- هر یک از هیئت‌ها برای رسیدگی به مکاتبات خود تمهیداتی فراهم می‌سازد، آدرس رسمی‌اش را تعیین می‌کند و یک دفتر مرکزی و در صورت لزوم دفاتر ثانوی برای خود تأسیس می‌نماید. اوراق و اسناد مربوط به خرید یا اجارۀ ساختمان برای دفاتر و مالکیّت ابزار فنّی را می‌توان به نام هیئت، اگر قانوناً قابل قبول باشد، و در غیر این صورت، به نام یک محفل روحانی یا یکی از افراد مورد اعتماد ثبت نمود. ولی از نظر شناسایی قانونی، در حال حاضر کافی است که هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای از شناسایی اعطا شده به محافل روحانی ملّی استفاده نمایند.
- کار دفاتر هیئت باید تحت عنوان هیئت مشاورین قارّه‌ای انجام شود و نه به اسم خودِ دفتر. نامه‌های هیئت مشاورین توسّط یکی از مشاورین از طرف هیئت و نه با عنوان کلّی "هیئت مشاورین قارّه‌ای" امضاء می‌شود.
- هم هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای و هم هر یک از اعضای آنها مستقیماً با مرکز جهانی بهائی در مورد موضوع‌های مختلف مربوط به امور مؤسّسۀ مشاورین مکاتبه می‌کنند. در شرایط عادی تمام این مکاتبات به دارالتّبلیغ بین‌المللی ارسال می‌گردد و دارالتّبلیغ نسخه‌ای از آنها را به بیت العدل اعظم و در صورت لزوم به دفاتر تابعۀ آن در مرکز جهانی ارائه می‌نماید. مشاورین هم‌چنین می‌توانند به عنوان یک فرد بهائی با بیت العدل اعظم یا هر یک از دفاتر تابعۀ آن مکاتبه نمایند. به علاوه در امور مربوط به توسعه، آنان می‌توانند مستقیماً با دفتر توسعۀ اجتماعی و اقتصادی در مرکز جهانی، چه در مقام مشاور و چه به عنوان یک فرد بهائی مکاتبه نمایند.
- مشاورین می‌توانند در صورت لزوم با محافل روحانی ملّی خارج از قارّۀ خویش مکاتبه کنند.
- یک مشاور می‌تواند یک نشریّۀ خبری برای گروهی از اعضای هیئت معاونت و مساعدین آنان بفرستد و یا متّحد المآلی برای محافل روحانی محلّی یا احبّای یک منطقه ارسال دارد. امّا اگر یک مشاور سندی را به شکل یک نشریّه خبری برای توزیع مرتّب بین احبّای یک جامعه ته یّه نماید، ممکن است این کار سبب مغشوش شدن اذهان احبّا شود. نشریّه‌های خبری منتشره توسّط هیئت‌های مشاورین، همانند انتشارات خودِ محافل روحانی ملّی، تابع مقرّرات بازنگری توسّط یک لجنۀ بازنگری نیست؛ نشریّه‌های منتشره از طرف اعضای هیئت معاونت برای مساعدین‌شان نیز مشمول همین قاعده است. با این حال، مطلوب آن است که محفل ملّی در جریان این نوع انتشارات باشد.
- پرونده‌های اعضای هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای و هیئت‌های معاونت متعلّق به مؤسّسۀ مشاورین است و نباید آنها را اوراق خصوصی تلقّی کرد. یک هیئت مشاورین باید به طور قطع تمهیدات لازم را برای نگهداری صحیح پرونده‌ها و برای تنظیم اوراق و پرونده‌های انباشته شده توسّط احبّایی که دورۀ خدمت‌شان در این هیئت‌ها به انتها رسیده، به وجود آورد.
- این بیان که مشاورین از وظایف اداری محوّله به مؤسّسات انتخابی معاف هستند به این معنا نیست که آنان هیچ نوع وظیفۀ اداری ندارند. مشاورین تعداد زیادی از اینگونه وظایف در رابطه با عملیّات دفاتر خود، صندوق‌های امری که در اختیار آنها است، و در ارتباط با کار اعضای هیئت معاونت به عهده دارند. مضافاً، ممکن است از طرف بیت العدل اعظم مأموریّت‌هایی به آنها احاله گردد که ایجاب نماید موقّتاً وظایفی اداری را که معمولاً توسّط یک هیئ ت انتخابی انجام می‌گردد به عهده بگیرند.
- مشاورین می‌توانند به عنوان معاونین حقوق الله منصوب شوند.
- اگر تعداد اعضای ذی‌رأی یک جامعۀ بهائی به نُه نفر کاهش یابد یک مشاور می‌تواند به طور موقّت تا زمانی که جایگزینی فراهم شود به عضویّت محفل محلّی در آید و در صورت انتخاب در مقام یکی از اعضای هیئت عامله فعّالیّت کند.
- اگر در هر زمان و یا به هر دلیلی ارتباط با مرکز جهانی قطع شود، مشاورین در هر قارّه به طور جمعی و فردی باید به محافل روحانی ملّی مساعدت نمایند که تا زمان برقراری ارتباط مجدّد امر تبلیغ و ادارۀ امور امر الله طبق معمول و بدون وقفه ادامه یابد.
- اگر در پایان یک دورۀ پنج‌ساله بررسی و تجدید انتصاب اعضای هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای برای بیت العدل اعظم غیر ممکن باشد تا وقتی که شرایط مناسب برای بیت العدل اعظم فراهم شود تا انتصابات جدید را مورد بررسی قرار دهند، هیئت‌های موجود باید به کار خود ادامه دهند حتّی اگر یک یا چند نفر از اعضا قادر به ادامۀ انجام مسئولیّت‌های‌شان نباشند.
- مشاورین و اعضای هیئت معاونت در مقام صاحب‌منصبان انتصابی امر مبارک باید مورد احترام احبّا باشند. استفاده از کلمۀ "مشاور" برای معرّفی یک عضو معیّن هیئت مشاورین قارّه‌ای بلامانع است امّا استفادۀ بیش از حدّ از عناوین مربوط به این مقام‌ها مطلوب نیست. عنوان نباید جزء لاینفکّ اسم شخصی یک مشاور بشود، به حدّی که برای اشاره به یک عضو هیئت مشاورین، مثلاً، او را "مشاور جونز" بنامند و به همین ترتیب، خطاب کردن آنان صرفاً با عنوان "مشاور" نیز مطلوب نیست.
- طبیعی است که گاهی مثلاً در معرّفی یک شخص، به خدمات گذشتۀ او به عنوان عضو هیئت مشاورین اشاره بشود. معهذا، باید توجّه داشت که "مشاور سابق" عنوانی نیست که برای شخص باقی بماند.
اعضای هیئت معاونت
- برای یک هیئت مشاورین قارّه‌ای ضروری نیست که برای انتصاب اعضای هیئت معاونت با محفل روحانی ملّی مشورت نماید. تصمیم در این مورد کاملاً با مشاورین است.
- اگر هیئت مشاورین متوجّه شود که یک عضو هیئت معاونت به هر دلیلی قادر به ایفای وظایف محوّله نیست در هر زمان از دورۀ پنج‌سالۀ خدمت می‌تواند در عضویّت هیئت معاونت تغییراتی بدهد.
- این که یک محفل روحانی محلّی یا یکی از افراد احبّا در مورد امر خاصّی باید به کدام یک از دو هیئت معاونتِ ترویج یا صیانت مراجعه نماید، مسئله‌ای نیست که بتوان برایش مقرّراتی قائل شد بلکه این امر می‌تواند به تدریج با حصول تجربه در سطح محلّی روشن شود. اگر یک عضو هیئت معاونت احساس کند که بهتر است یک موضوع به یکی از همکارانش ارجاع گردد به سهولت می‌تواند ترتیب این کار را بدهد.
- در عین حال که عضویّت در یک هیئت معاونت را می‌توان عذر موجّهی برای استعفا از عضویّت یک محفل روحانی ملّی تلقّی کرد امّا اگر تحت شرایط خاصّی محفل احساس نماید که استعفای یک عضو هیئت معاونت از عضویّت محفل مغایر مصالح امر الله است، امّا خودِ او اصرار به این کار دارد، موضوع باید به بیت العدل اعظم ارجاع گردد. تا زمان اخذ تصمیم توسّط بیت العدل اعظم، آن عضو هیئت معاونت باید در عضویّت محفل ملّی باقی بماند و وضع را برای هیئت مشاورین قارّه‌ای توضیح دهد.
- ممکن است در یک کشور شرایط خاصّی وجود داشته باشد که ایجاب نماید یکی از احبّا، هم در مقام عضو هیئت معاونت و هم عضویّت یک لجنه و یا حتّی در صورتی که انتخاب شود در محفل روحانی ملّی یا یک شورای منطقهای خدمت کند. هر یک از این موارد به منزلۀ تمهیدی موقّت تلقّی خواهد شد که تحت هدایت بیت العدل اعظم صورت می‌گیرد.
- شرایط متعدّدی در مورد اعضای هیئت معاونت و فرایند انتخابات ممکن است پیش بیاید که اتّخاذ تصمیم در بارۀ آنها به عهدۀ محفل روحانی ملّی است. موارد زیر از آن جمله‌اند: روندی که باید در صورت انتخاب یک عضو هیئت معاونت به نمایندگی انجمن شور ملّی و خودداری وی از قبول این مسئولیّت دنبال شود؛ آیا می‌توان از اعضای هیئت معاونت خواست که در مقام عضو هیئت نظّار خدمت کنند؛ تعیین وقت انتخاب هیئت عامله هنگامی که یک عضو هیئت معاونت که به عضویّت محفل انتخاب شده تقاضا می‌کند به او فرصت داده شود تا در مورد انتخابِ یکی از دو میدان خدمت تصمیم بگیرد. یک نمایندۀ انجمن شور ملّی که به عنوان عضو هیئت معاونت منصوب شده می‌تواند تا تشکیل کانونشن ملّی بعدی در سِمت نماینده خدمت کند.
- مرجّح است که یک عضو هیئت معاونت به عنوان عضو هیئت عامله در یک انجمن شور ناحیه‌ای انتخاب نشود. امّا اگر چنین شد او می‌تواند بدون استعفا از عضویّت هیئت معاونت آن سمت را بپذیرد.
- یک ورقۀ رأی در انتخابات محفل روحانی، شورای منطقهای یا برای انتخاب نمایندگان انجمن شور ملّی نباید به دلیل اینکه شامل نام یک عضو هیئت معاونت است باطل تلقّی شود.
- اعضای هیئت معاونت می‌توانند به سمت معاون یا نمایندۀ حقوق الله منصوب گردند.
- اگر تعداد اعضای ذی‌رأی یک جامعه به نُه نفر تقلیل یابد یک عضو هیئت معاونت همانند مشاورین می‌تواند موقّتاً تا پیدا شدن یک جایگزین در محفل روحانی محلّی و در صورت انتخاب شدن به عضویّت هیئت عامله در آن سِمت خدمت کند. تحت چنین شرایطی احتیاجی نیست که عضو هیئت معاونت برای خدمت در یک م حفل روحانی محلّی کسب اجازه نماید امّا باید هیئت مشاورین را از این امر مطّلع سازد.
مساعدین
- انتخاب جوانان به عنوان مساعدین اعضای هیئت معاونت بلامانع است. اتّخاذ تصمیم در این مورد به عهدۀ مشاورین است.
- اعضای هیئت عاملۀ مؤسّسات انتخابی می‌توانند به سِمت مساعدین اعضای هیئت معاونت منصوب شوند. این انتصابات تا حدود زیادی منوط به شرایط محلّی است و اعضای هیئت معاونت باید حکمت و مصلحت را در مورد این انتصابات رعایت نمایند.
- انتصاب مساعدین صرفاً برای کمک در امور دفتری و اداری به اعضای هیئت معاونت صحیح نیست.
- یک عضو هیئت معاونت برای ترویج و یا صیانت در یک ناحیه می‌تواند از خدمات مساعدی که توسّط عضو هیئت معاونتِ دیگر انتصاب شده استفاده نماید مشروط بر اینکه قبلاً موافقت آن عضو را کسب کرده باشد. دو عضو هیئت معاونت می‌توانند بین خود به تفاهمی برسند تا نیازی نباشد که هر قضیّه به طور مجزّا مورد بحث قرار گیرد.
- در عین حال که مقرون به حکمت نیست که از یکی از مساعدین خواسته شود که مسئولیّت سرپرستی مساعدین دیگر را مرتّباً به عهده بگیرد امّا دلیلی وجود ندارد که مانع از آن شود که یک عضو هیئت معاونت در صورت لزوم از یکی از مساعدین خود بخواهد که به سایر مساعدین کمک کند، آنان را راهنمایی نماید، و به تزیید معلومات و افزایش درک آنان بپردازد.
- مساعدینی که عضو محفل روحانی، شورای منطقهای و یا یک لجنه هستند، در آن تشکیلات در نقش یک مساعد انجام وظیفه نمی‌کنند و باید همانند سایر اعضا مشاورات آن نهاد را محرمانه تلقّی نمایند.
تعامل با هیئت‌های اداری ملّی، منطقهای و محلّی
- اگرچه مشاورین معمولاً با لجنه‌های ملّی در تماس نیستند، یک محفل روحانی ملّی می‌تواند رابطۀ مستقیم بین این دو را برای یک هدف خاصّ و برای یک مدّت معیّن تصویب کند.
- معمولاً در مذاکرات بین مشاورین — به طور فردی، گروهی، و یا کلّ هیئت — و یک محفل روحانی ملّی، رئیس محفل نظامت جلسه را به عهده می‌گیرد. ممکن است شرایطی وجود داشته باشد که محفل از یکی از مشاورین دعوت کند که نظامت جلسه را به عهده بگیرد. وقتی که نمایندگان چند محفل روحانی ملّی به دعوت مشاورین در جلسه‌ای حضور داشته باشند مناسب است که یکی از مشاورین نظامت مشاورات را به عهده بگیرد.
- طبیعی است که افراد احبّا حتّی اعضای محفل ملّی به منظور مشورت و کسب توصیه در مواقع نیاز به مشاورین مراجعه نمایند. البتّه این بدان معنا نیست که مشاورین اعضای محفل ملّی را تشویق کنند تا مسائلی را که مستقیماً به محفل مربوط ا ست مرتّباً با ایشان در میان بگذارند.
- یک محفل روحانی ملّی مختار است که خلاصۀ مذاکرات خود و یا بخشی از آن را با مشاورین در میان گذارد. امّا ارائهء خلاصه مذاکرات جلسات هیئت مشاورین قارّه‌ای به محافل روحانی ملّی صحیح نیست. در صورت موافقت هیئت مشاورین یک محفل روحانی ملّی می‌تواند خلاصه مذاکرات خود را با اعضای هیئت معاونت آن کشور در میان بگذارد.
- یک محفل روحانی یا شورای منطقهای می‌تواند تصمیم بگیرد که متن توصیه‌ها و یا اطّلاعاتی را که یک مشاور شفاهاً به آن محفل داده در خلاصه مذاکرات خود وارد کند و یا به صورت ملحقّات به آن ضمیمه نماید. اگر مشاور به منظور اطمینان از دقت چنین متنی مایل به بازبینی آن باشد البتّه برای رعایت احترام باید این فرصت به او داده شود. بدیهی است که این بازبینی با ارائۀ متن اصل خلاصه مذاکرات برای تصویبِ شخصی که عضو محفل نیست فرق دارد.
- اگرچه یک محفل روحانی ملّی می‌تواند محافل روحانی محلّی تحت اِشرافِ خود را تشویق کند که به منظور برقراری ارتباط نزدیک، خلاصه مذاکرات خود را با اعضای هیئت معاونت در ناحیۀ خود در میان گذارند امّا محافل روحانی محلّی ملزم به این کار نیستند و اتّخاذ تصمیم در این خصوص به عهدۀ خودِ آنها است.
- مشاورین در بارۀ کار خود از محافل روحانی ملّی دستورالعمل دریافت نمی‌کنند امّا در هر جا که باشند به عنوان یک فردِ بهائی تحت قیادت محفل روحانی ملّی هستند. اگر یک محفل ملّی از موارد مشخّصی مطّلع شود که گفتار و یا رفتار یک مشاور احتمالاً مضرّ به مصالح امری است باید فوراً به موضوع رسیدگی کند و با محبّت ولی با صراحت مسئله را با ذکر موارد خاصّ با مشاورین در میان بگذارد.
- اگر یک محفل روحانی ملّی معتقد باشد که اعمال یک عضو هیئت معاونت مشکلاتی ایجاد می‌کند باید به جای مراجعۀ مستقیم به عضو هیئت معاونت موضوع را با مشاورین در میان گذارد. امّا وقتی که موضوع کاملاً شخصی باشد ارجح آن است که محفل ابتدا آن را با خودِ عضو هیئت معاونت مطرح نماید به این امید که بتواند مسئله را محرمانه حلّ کند؛ البتّه هر مسئلهء حسّاس و مهم راجع به یک عضو هیئت معاونت باید به مشاورین گزارش شود.
- یک عضو هیئت معاونت، در قبال اعمال خویش مشمول همان محدودیّت‌های اداری است که برای سایر اعضای جامعه تعیین شده است. معهذا، در وهلۀ اولیٰ قبل از هر گونه اقدام توسّط محفل روحانی ملّی، موضوع باید با مشاورین مورد مشاوره قرار گیرد.
- اگر یک عضو هیئت معاونت در عملیّات محفل روحانی ملّی یا یکی از نهادهای تابعۀ آن اشکالی مشاهده نماید که به نظر او احتیاج به توجّه دارد، موظّف است آن را به مشاورین گزارش دهد و مشاورین به نوبۀ خود در صورتی که موافق باشند مطلب را با محفل ملّی مربوطه مطرح خواهند کرد.
- سرپرستی و آموزش اعضای هیئت معاونت از جمله وظایف مشاورین است و تعلیم مساعدین وظیفۀ مستقیم اعضای هیئت معاونت می‌باشد. یک محفل روحانی ملّی نمی‌تواند این مسئولیّت‌ها را به عهده بگیرد. اگر مشاورین و یک محفل ملّی در مشاورات خود به این نتیجه برسند که یک عضو هیئت معاونت برای انجام وظیفۀ مؤثّر در زمینۀ خاصّی به تعلیم ویژه‌ای نیازمند است مشاورین می‌توانند ترتیب آن را بدهند.
- مساعد برای ملاقات با یک محفل روحانی محلّی نیاز به اجازهء عضو هیئت معاونت ندارد. مساعدین می‌توانند در ایفای وظایف خاصّی که از طرف اعضای هیئت معاونت به آنان محوّل گشته است با محافل روحانی محلّی ملاقات کنند. البتّه مواقعی وجود دارد که یک عضو هیئت معاونت از یک مساعد می‌خواهد که در مورد موضوع خاصّی با یک محفل ملاقات کند.
- یک مساعد می‌تواند کار معیّنی را که یک محفل روحانی ملّی و یا محلّی از او خواسته است به عنوان یک فرد بهائی و نه به عنوان یک مساعد انجام دهد.
- ملاقات مساعدین با محفل روحانی ملّی در مقام یک مساعد صحیح نیست.
- اعضای هیئت معاونت، محافل روحانی محلّی و یا آحاد احبّا را در فعّالیّتهایشان رهبری نمی کنند ولی کاملاً مختارند که پیشنهادها و توصیه‌هایی که به نظرشان ضروری و حکیمانه است ارائه دهند. مضافاً به محافل محلّی کمک می‌کنند تا به وحدتِ روحانی و میزان فعّالیّت و بلوغی که در آثار مبارکه راجع به محافل ذکر شده نائل شوند. بر عهدۀ اعضای هیئت معاونت است که با محافل روحانی محلّی و افراد احبّا روابطی گرم و صمیمانه بر قرار نمایند تا آنان به طیب خاطر برای کمک و توصیه به ایشان روی آورند.
- در رابطۀ بین اعضای هیئت معاونت و محافل روحانی محلّی، تأکید بیش از حدّ بر تمایز مقام و وظایف نه تنها ضرورتی ندارد بلکه سبب تخدیش روح همکاری و تشویق صمیمانه‌ای است که برای پیشرفت امر مبارک در هر محل لازم است. تمایزات در رتبه و تفاوت در وظیفه و یا شیوهء عمل بین مؤسّسات نظم اداری برای جهت‌بخشی به امور امر الله است نه برای ایجاد مانع؛ واقعیّت تمام این خصوصیّات تشکیلات امری فقط در بستر عبودیّتِ آستان جمال مبارک به درستی دیده می‌شود، عبودیّتی که هدف اعلای کلّیّۀ نفوسی است که تحت لوای اسم اعظم مجتمع می‌گردند.
- نباید تصوّر شود که همکاری بین مشاورین و معاونین از یک سو و محافل روحانی و نهادهای تابعۀ آنها از سوی دیگر به این معنا است که آنها باید فعّالانه در آنِ واحد به اجرای پروژه واحدی مشغول باشند. بدون شک در بسیاری از موارد مشارکت هم‌زمان مفید و حتّی ضروری است امّا کار مشاورین، محفل روحانی ملّی و تمام دوایر وابستۀ آنها می‌تواند به طور مجزّا و در زمان‌های مختلف انجام شود مشروط بر آنکه با هم تضادّ نداشته باشند و اطّلاعات در مورد کار انجام شده و نتایج حاصله از آن به طور کامل و آزادانه مبادله گردد.
- به طور کلّی رسیدگی به مسائل خصوصی افراد و اختلافات بین آنان و امور انضباطی از جملۀ وظایف محافل روحانی است نه اعضای هیئت معاونت. امّا اعضای هیئت معاونت و مساعدین عناصر حیاتی نظم اداری بهائی هستند و وظایف‌شان شاملِ ارائۀ اندرز و راهنمایی به اعضای جامعه می‌باشد. اگر یکی از احبّا در مورد یک مسئلۀ شخصی به یکی از اعضای هیئت معاونت یا یکی از مساعدین رجوع کند عضو هیئت معاونت و یا مساعد مختار است که خودش توصیه‌ای ارائه دهد و یا از آن فرد بخواهد که به محفل روحانی مراجعه نماید.
- یک فرد بهائی مختار است که در اتّخاذ تصمیم برای قیام به هجرت با محفل روحانی ملّی و نهادهای اجرایی آن یا با یک مشاور و یا عضو هیئت معاونت مشورت نماید. هر یک از این افراد یا مؤسّسات نیز مختارند که به شروع چنین مشورتی مبادرت ورزند و پیشنهادهایی ارائه دهند و تصمیم نهایی را به عهدۀ فرد مربوطه بگذارند. نقش مشاورین و اعضای هیئت معاونت در تشویق به مهاجرت از اهمّیّت بسیاری برخوردار است. اعضای هیئت معاونت در موقعیّت بسیار مناسبی قرار دارند تا با استفاده از اوراقی که راجع به احتیاجات امر الله در اختیار دارند اطّلاعاتی در دسترس احبّا بگذارند. وقتی که یکی از احبّا تصمیم به قیام در این میدان خدمت می‌گیرد عضو هیئت معاونت باید او را به مرجع صحیحی که به جزئیّات اداری کار خواهد پرداخت، اعمّ از شعبه‌ای از تشکیلات ملّی و یا لجنۀ مهاجرت قارّه‌ای، ارجاع نماید.
- مسئولیّت سرپرستی پروژه‌های سفرهای تبلیغی بر عهدۀ محفل ملّی و نهادهای تابعۀ آن است. امّا این امر مانع تماس بین مبلّغین سیّار و مشاورین یا اعضای هیئت معاونت نیست. در واقع این تماس‌ها می‌تواند به هر دو طرف کمک کند به این شرط که همه متوجّه باشند که مرجع اداری در این مسائل محافل روحانی و لجنات تابعۀ آنها می‌باشند.
- مشاورین با چشم‌انداز قارّه‌ای خویش به سهولت قادر به تشخیص امکانات همکاری بین جوامع ملّی مجاور به خصوص در مناطق نزدیک به مرزها و حتّی ورای مرزهای قارّه‌ای می‌باشند. در این گونه موارد به مشاورین توصیه می‌شود که مشاوراتی بین محافل روحانی ملّی مربوطه ترتیب دهند و به آنها کمک کنند تا اقدامات مشترک مؤثّری طرح نمایند.
- در قسمت‌هایی از بعضی از قارّات جهان، توزیع کتب و نشریّات بهائی چالشی بسیار دشوار است. در این موارد هیئت مشاورین می‌تواند سیستمی وابسته به دفتر یکی از اعضا ایجاد کند تا به پخش اطّلاعات در مورد انتشارات امری بپردازد و موقعیّت را در کشورهای مربوطه بررسی نماید. این مشاور برای انجام مسئولیّت فوق مختار خواهد بود که در صورت لزوم با مؤسّسات مطبوعات امری تماس بگیرد.
- مشاورین در نواحی مأموریّت خود مترصّد فرصت‌هایی چه در داخل و چه در خارج جامعهء بهائی برای شرکت احبّا در فعّالیّت‌های توسعۀ اجتماعی و اقتصادی می‌باشند. ایشان توجّه‌شان را هم در تشویق ابتکارات فردی در این میدان مجهودات و هم در ایجاد قابلیّت در سازمان‌های مناسب برای طرح و اجرای این گونه برنامه‌ها متمرکز می‌سازند. فعّالیّت ایشان مستلزم مشورت با محافل روحانی ملّی و شوراهای منطقهای در بارۀ نقشی است که مجهودات توسعۀ اجتماعی و اقتصادی می‌توانند در رشد جامعه ایفا کنند و اینکه چگونه این مجهودات می‌توانند مکمّل برنامه‌های توسعه و تحکیم امر الله باشند. ارتباط نزدیک مشاورین با مؤسّسات آموزشی آنان را قادر می‌سازد که به این مؤسّسات مساعدت نمایند تا در زمینۀ توسعۀ اجتماعی و اقتصادی به آموزش بپردازند و حتّی وقتی که به اندازۀ کافی قویّ شدند پروژه‌هایی را به اجرا گذارند.
انتخابات و انجمن‌های شور
- به مشاورین حاضر در یک انجمن شور ملّی آزادی داده می‌شود تا در مذاکرات شرکت کنند. مشاورین هم‌چنین حقّ صحبت در انجمن شور بین‌المللی را دارند امّا از آنجا که وقت بسیار محدود و تعداد نمایندگان زیاد است، اکثر اوقات از استفاده از این حقّ صرف نظر می‌کنند.
- اگر هیچ یک از اعضای هیئت مشاورین نتوانند در یک انجمن شور ملّی حضور یابند، می‌توانند یک یا دو عضو هیئت معاونت را به عنوان نمایندۀ خاصّ خود برگزینند. اعضای هیئت معاونتِ حاضر در یک انجمن شور ملّی که از طرف مشاورین نمایندگی ندارند، امتیاز شرکت در مشاورات را ندارند مگر اینکه انجمن شور این امتیاز را به آنان اعطا نماید.
- مشاورین و محافل روحانی ملّی باید با یکدیگر همکاری نمایند تا مطمئن شوند که تقدّس انتخابات بهائی حفظ گردد. آموزش مبانی انتخابات بهائی به اعضای جامعه در طیّ سال و آشنا نمودن نمایندگان با ماهیّت مقدّس مسئولیّت آنان از جمله اقداماتی است که می‌تواند در چارچوب همکاری بین این دو مؤسّسه انجام گیرد. اعضای هیئت معاونت و مساعدین ایشان می‌توانند در مساعی مربوط به کمک به احبّا در انتخابات محافل محلّی، شوراهای منطقهای و نمایندگان انجمن شور ملّی مشارکت نمایند. یک اقدام که مفید بودن آن به اثبات رسیده است این است که محفل روحانی ملّی در روز یا شب قبل از انجمن شور ملّی جلسه‌ای برای نمایندگان تشکیل دهد که طیّ آن یک یا چند نفر از مشاورین در بارۀ اهمّیّت روحانی انتخابات بهائی و وظایف نمایندگان، برای ایشان صحبت کنند.
- مشاورین باید به دقّت مراقب رفتارهایی باشند که ممکن است به صحّت یا به غلط به تبلیغات انتخاباتی تعبیر شود. وقتی که چنین مواردی مشاهده شود مشاورین باید آن را به نحو مقتضی به اطّلاع محفل روحانی ملّی برسانند. در صورتی که در نحوۀ اجرای یک انجمن شور ملّی انحرافات مهمّی از مقرّرات مصوّبۀ بهائی مشاهده شود مشاورین یا نمایندگان آنان که در انجمن شور حضور دارند باید موضوع را به مرکز جهانی اطّلاع دهند.
کنفرانس‌ها
- امکانات وسیعی برای تشکیل گردهمایی‌های مخصوصی که چندین جامعۀ ملّی را در بر گیرد از طرف مشاورین وجود دارد امّا این گونه کنفرانس‌ها باید قبل از اجرا به تصویب مرکز جهانی برسد. مضافاً، شایسته است که تشکیل کنفرانس‌های بین‌المللی، مثلاً کنفرانس بین‌المللی جوانان را مشاورین به محافل ملّی مربوطه پیشنهاد کنند و اقداماتی را تشویق نمایند که شور و شوق لازم را برای این جلسات برمی‌انگیزد.
- مشاورین می‌توانند برای اعضای هیئت معاونت در تمامی قارّه یا در هر قسمتی از آن، کنفرانس‌هایی تشکیل دهند. در بعضی موارد ممکن است مناسب باشد که از اعضای محفل ملّی دعوت شود تا در این کنفرانس‌ها با اعضای هیئت معاونت ملاقات کنند و در صورت لزوم از صندوق قارّه‌ای به آنان مساعدت نمایند.
- کنفرانس‌ها و سمینارها در داخل یک جامعۀ ملّی به دعوت محفل روحانی ملّی یا لجنات آن تشکیل می‌شود نه به وسیلۀ مشاورین یا اعضای هیئت معاونت. این بدان منظور است که از ایجاد این تصوّر جلوگیری شود که در یک کشور دو دسته کنفرانس به طور موازی برگزار می‌گردد، یک دسته تحت اشراف محفل ملّی و دیگری زیر نظر مشاورین.
- یک عضو هیئت معاونت می‌تواند اعضای چند محفل روحانی محلّی هم‌جوار در حوزۀ مسئولیّت خود را برای مشورت در مورد پروژه‌ها یا مشکلاتی که با آن مواجه هستند به یک کنفرانس دعوت نماید. بدیهی است که اعضای هیئت معاونت می‌توانند به ابتکار خویش جلساتی برای مساعدین خود نیز تشکیل دهند.
بودجه‌ها، صندوق‌های تعاونی و املاک
- مشاورین مختارند با یک محفل روحانی ملّی راجع به میزان اختصاص بودجه از صندوق ملّی برای اهداف مختلف مشورت نمایند.
- یکی از جنبه‌های مهمّ مشورت بین مشاورین و یک محفل روحانی ملّی نحوۀ استفاده از صندوق‌هایی است که در اختیار مشاورین می‌باشد. در عین حال که منظور از هر یک از این صندوق‌های مختلف به خوبی مشخّص گردیده امّا انعطاف‌پذیری زیادی در نحوۀ کاربرد آنها وجود دارد. مثلاً صندوق‌هایی که برای کمک به ترویج انتشارات و موادّ سمعی و بصری اختصاص داده شده می‌تواند برای پرداخت کمک مالی در قبال بخشی یا کلّ هزینۀ خرید، ترجمه، و تولید اقلام مختلف؛ توسعۀ برنامه‌های مربوط به مطبوعات پایه؛ یا ازدیاد قابلیّت مؤسّسات و نمایندگی‌های مطبوعات امری در تولید و توزیع کتب و نشریّات و موادّ سمعی و بصری، با کارآیی و تداوم مالی، به کار برده شود. صندوق اعانات مخصوص ترویج امر تبلیغ می‌تواند در اختیار یک محفل روحانی ملّی قرار گیرد تا آن را برای استفاده از فرصت‌های فوری غیر منتظره، کمک به مجهودات درازمدّت، و حتّی برای حمایت از برنامه‌های رشد امر مبارک در تمامی یک ناحیه به کار برد. صندوق‌های دیگری در اختیار مشاورین قرار می‌گیرد تا برای ادارۀ مؤسّسات آموزشی، توکیل برخی از کارمندان این مؤسّسات، و برای هزینه‌های سرمایه‌ای کوچک از آن استفاده نمایند. نحوۀ توزیع و پرداخت تمام این هزینه‌ها توسّط دارالتّبلیغ بین‌المللی و بر مبنای نیازهای موجود تعیین می‌شود.
- مشاورین یا نمایندگان‌شان می‌توانند با شوراهای منطقهای در تنظیم بودجه‌های سالانۀ آنها مشورت نمایند که بعداً برای تصویب به محفل روحانی ملّی تسلیم می‌شود. هم‌چنین اختصاص کمک مالی به شورای منطقهای از محلّ صندوق‌هایی که در اختیار مشاورین است از جمله مسائلی است که به نظر مشاورین بستگی دارد.
- جوانب مختلف ادارۀ املاک امری وظیفۀ محافل روحانی ملّی است و معمولاً جزو حوزۀ مسئولیّت مشاورین نیست. ولی هرگاه مشاورین مشاهده نمایند که مسائل مربوط به یک ملک خاصّ منافی مصالح امر الله است وظیفه دارند که نگرانی خود را به توجّه محفل ملّی برسانند.
صندوق قارّه‌ای
- هر یک از هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای بودجۀ خود را در آغاز سال به دارالتّبلیغ بین‌المللی تسلیم می‌کند. اگر تبرّعات پیش‌بینی شده به صندوق قارّه‌ای کم‌تر از هزینه‌های پیش بینی شده باشد، هیئت از صندوق بین‌المللی بهائی کمک دریافت می‌نماید.
- یک هیئت مشاورین قارّه‌ای اصولاً آزاد است از صندوق قارّه‌ای به هر صندوق امری یا به هر فعّالیّتی که مایل است کمک نماید. اگر هیئت برای عملیّات خود از صندوق بین‌المللی بهائی کمک‌هزینه دریافت می‌نماید طبعاً در دادن این گونه کمک‌ها درنگ خواهد کرد.
- ارائهء قسمتی یا کلّیّۀ اطّلاعات مربوط به صندوق قارّه‌ای توسّط مشاورین به محافل روحانی ملّی یا به احبّای قارّه‌ای که در آن مشغول به خدمت هستند بلامانع است. اگرچه این اقدام توصیه نمی‌شود با این حال اتّخاذ تصمیم در این گونه موارد کاملاً به عهدۀ خودِ هیئت مشاورین است.
- جوامع ملّی از لحاظ توسعه و پیشرفت همه در یک سطح قرار ندارند و شرایط یک جامعه با جامعۀ دیگر بسیار متفاوت است. بنا بر این مشاورین و اعضای هیئت معاونت برای آموزش احبّا در بارهء صندوق‌های امری ممکن است در برخی از مناطق بر صندوق‌های محلّی و ملّی تأکید کنند، در حالی که در نواحی دیگر در تقاضای عمومی خود از احبّا صندوق قارّه‌ای را نیز ذکر نمایند. برای بسیاری از محافل روحانی ملّی و محلّی مجاز بل شایسته خواهد بود که احبّا را به تبرّع به صندوق قارّه‌ای دعوت کنند.
- اعضای هیئت معاونت و مساعدین آنان معمولاً نباید در جمع‌آوری تبرّعات برای صندوق قارّه‌ای به طور فعّال شرکت جویند. این گونه تبرّعات می‌تواند از طریق محافل روحانی محلّی و محفل روحانی ملّی و هم‌چنین مستقیماً به صندوق قارّه‌ای، چنانچه مشاورین امکان آن را فراهم ساخته باشند، تقدیم گردد. ولی، در صورت تقاضای احبّا، یک عضو هیئت معاونت یا یک مساعد می‌تواند برای سهولت کار به خصوص در نقاط دور دست، تبرّعی احبّا را برای ارسال به صندوق قارّه‌ای یا صندوق‌های دیگر بپذیرد.
- هزینه‌های لازم برای ایفای وظایف اعضای هیئت معاونت در صورت لزوم باید از صندوق قارّه‌ای تأمین شود. چنانچه احتیاج باشد، یک هیئت مشاورین می‌تواند تصمیم بگیرد که بودجه‌ای در اختیار یک عضو هیئت معاونت بگذارد تا او بتواند برای مدّت معیّنی به طور تمام وقت به خدمات امری بپردازد. مشاورین در اتّخاذ این تصمیم باید اثرات درازمدّت یک چنین اقدامی را در نظر بگیرند.
- معمولاً مساعدین به دلیل محلّی بودن اقدامات‌شان می‌توانند بدون حمایت مالی از صندوق قارّه‌ای به ایفای وظایف خویش بپردازند.
- در عین حال که احبّا می‌توانند برای توکیلِ یک معلّم مؤسّسۀ آموزشی از طریق هر صندوقی که برایشان راحت‌تر است تبرّع خود را تقدیم کنند، امّا تأکید بر استفاده از صندوق قارّه‌ای از این نظر حائز اهمّیّت است که مشاورین در موقعیّتی هستند که می‌توانند آن مؤسّسات آموزشی را که نیازمند چنین حمایتی هستند شناسایی کنند. تبرّعاتی که به این منظور اختصاص داده شده و به صندوق محلّی یا ملّی تقدیم گردیده نهایتاً برای توزیع به صندوق قارّه‌ای مربوطه ارسال خواهد شد.
این سند برای توزیع در بین مشاورین و اعضای هیئت معاونت در جلسه‌ای که به مناسبت استقرار دارالتّبلیغ در مقرّ دائمی خود بر فراز کوه کرمل، از نهم تا شانزدهم ژانویه ٢٠٠١ برگزار گردید تهیّه شد و ضمیمه‌ای بود به متّحد المآل مورّخ ١٢ ژانویه ٢٠٠١ که از طرف بیت العدل اعظم الهی خطاب به تمام محافل روحانی ملّی نگاشته شد.
* مضمون: منزلت علمای امر را کم نشمرید و قدر امرایی را که بین شما به عدالت می‌پردازند کوچک نکنید.