پیام‌ها و دستخط‌های بیت العدل اعظم
پیام‌های مربوط به نقشه‌های جهانی بیت العدل اعظم
پیام ٢٧ دسامبر ٢٠٠۵
[A Translation of the message of the Universal House of Justice dated
27 December 2005 to the Continental Board of Counsellors Conference]
ترجمه‌ای از پیام بیت العدل اعظم الهی
خطاب به کنفرانس هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای
[از: مرکز جهانی بهائی]
۲۷ دسامبر ۲۰۰۵
دوستان عزیز و محبوب،
در طیّ چهار سال و نیم گذشته، با تلاش احبّای عزیز در سراسر عالم برای پیشبرد فرایند دخول افواج، نکته‌ای که به طوری فزاینده واضح شده است اینست که اختتام نقشۀ پنج‌سالۀ فعلی مرحله‌ای مهم و قاطع در سیر تکاملی مشروع تاریخی که جامعۀ اسم اعظم به انجام آن مشغول است خواهد بود. عناصر لازم برای مجهودات هم‌آهنگ، در راه نشر پیام مبارک حضرت بهاءالله در مناطق مختلف عالم به شکل چارچوبی برای عمل متبلور شده که باید حال صرفاً مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
پیام ۲۶ دسامبر ۱۹۹۵ این جمع که توجّه عالم بهائی را به یادگیری زیاد دربارۀ رشد سریع و پایدار امر مبارک متمرکز نمود، اصول کلّی آنچه را که برای مواجهه با چالش‌های مربوطه باید انجام شود توصیف نمود. به جوامع بهائی اکیداً توصیه شد که به عنوانِ اوّلین قدم، مجهوداتشان را برای توسعۀ نیروی انسانی امر الله از طریق شبکۀ مؤسّسات آموزشی نظم و ترتیب دهند. اگرچه کلّیّۀ جوامع ملّی به اقداماتی برای ایجاد توانائی¬ تشکیلاتی به منظور اجرای این وظیفۀ اساسی مبادرت نمودند، ولی قدر و اهمیّت یک برنامۀ آموزشی سنجیده، تا آغاز نقشۀ پنج‌ساله بر غالب دوستان روشن نبود. ارائۀ مفهوم محدودۀ جغرافیایی موجب شد که احبّا بتوانند به رشد سریع جامعه در مقیاسی قابل اداره توجّه کنند و حصول آن را در قالب دو حرکت مکمّل و مؤیّد یکدیگر در نظر گیرند: حرکت متداوم افراد در دوره‌های متوالی مؤسّسۀ آموزشی و حرکت محدودههای جغرافیایی از یک مرحلۀ پیشرفت به مرحلۀ بعدی. این تصویر ذهنی، احبّای الهی را مساعدت نمود که تجارب آموخته در میدان خدمت را بررسی نموده به زبانی واحد تجربیّات خود را بیان کنند. در گذشته هیچ وقت اسباب لازم برای تثبیت الگوئی از عمل با تأکید یکسان بر فرایند دوگانۀ ترویج و تحکیم، به این حدّ درک نشده بود. تجارب حاصله از برنامه‌های فشردۀ رشد که بر مبنای این ادراک در محدودههای جغرافیایی مختلف اجرا شده آن چنان مؤیّد یکدیگر است که دلیلی برای شک و ابهام باقی نمی‌گذارد. مسیر آینده روشن است و ما در رضوان سال ۲۰۰۶ از احبّای عزیز دعوت خواهیم نمود تا عزم خود را جزم نمایند و با تمام قوا در راهی این چنین قاطع و مشخّص پیش روند.
برای ارائۀ ویژگی‌های نقشۀ پنج‌سالۀ آینده که موضوع مشاورات شما در این کنفرانس خواهد بود، حال دستاوردهای اخیر عالم بهائی را مرور نموده خاطر‌نشان خواهیم ساخت که چگونه اسلوب‌ها، روش‌ها و تجهیزات کنونی باید در مرحلۀ بعدی بکار گرفته شود. این بررسی نشان خواهد داد که پاسخ مشتاقانۀ افراد، جامعه و تشکیلات به هدایاتی که پنج سال قبل دریافت نمودند قابلیّت آنان را به سطحی جدید ارتقاء داده است. توسعۀ مستمرّ این قابلیّت، قدمی اساسی و ضروری برای پیشبرد فرایند دخول افواج که نقطۀ مورد تمرکز عالم بهائی در آخرین سال‌های قرن اوّل عصر تکوین است خواهد بود.
افراد
در پیام ١٧ ژانویۀ ٢٠٠٣ خطاب به بهائیان عالم جزئیّات موفّقیّت‌های افراد احبّا را متذکّر شدیم و احتیاج به تشریح آن در این مقال نیست. در آن پیام تأکید نمودیم که چگونه ازدیاد ابتکار و کاردانی و همچنین جرأت و شهامت شاخص روحیّۀ مؤمنین و مؤمنات در سراسر عالم شده و خصوصیّاتی از قبیل تعهّد، اشتیاق، اطمینان و پی‌گیری و استقامت، گواه شور و نشاط حاصله از افزایش قوّۀ ایمان آنان است. همچنین نقش مؤسّسۀ آموزشی را در برانگیختن روحیّۀ عمل و ابداع که علّت اصلی افزایش فعّالیّتها در سراسر عالم و جلوۀ محسوس آن شور و نشاط است، بیان نمودیم.
پیشرفت‌های حاصله از آن زمان، کارآیی یک رشته دوره¬های متوالی را که برای ازدیاد قابلیّت خدمت با استفاده از بینش روحانی حاصله از مطالعۀ عمیق آثار طرح‌ریزی شده، بیش از پیش به خوبی نشان داده است. شرکت‌کنندگان به معلوماتی که مجموعه‌ای از عادات، خصوصیّات و صفاتی وابسته به هم را می‌پروراند دسترسی می‌یابند و در تشحیذ مهارت‌ها و توانائی‌های مورد نیاز برای انجام خدمت مساعدت می‌شوند. مباحثاتی که دربارۀ کلمات خلّاقۀ الهیّه در محیط جدّی و شوق‌انگیز حلقه‌های مطالعه انجام می‌گیرد، ادراک شخص را در مورد وظائف خویش نسبت به امر الله افزایش می‌دهد و او را نسبت به شعف حاصله از تبلیغ امر الله و ترویج مصالح امریّه آگاه می‌سازد. هر عمل و اقدامی از دیدگاهی روحانی مشاهده و از اهمیّت خود برخوردار می‌شود. با اشتغال به خدماتی که تدریجاً پیچیده‌تر و دشوارتر می‌شود، حسّ اعتماد به نفس، صبورانه پرورش می‌یابد. ولی از همه مهم‌تر، توکّل به خداوند است که دوستان را در مجهوداتشان پایداری می‌بخشد. چه بسیار تعداد مؤمنینی که با دلهره و نگرانی به میدان تبلیغ قدم می‌گذارند ولی با نزول همه‌جانبۀ تأییدات الهی مدد و کمک می‌گیرند. با دیدی نوین به موقعیّت‌ها و امکانات موجود می‌نگرند و در حالی که می‌کوشند تا یادگیری‌های خود را به مرحلۀ عمل گذارند قدرت تأییدات الهیّه را به چشم خود مشاهده کرده به نتایجی ماورای انتظارشان دست می‌یابند. مشاهدۀ اثرات روح ایمان منبعث از مؤانست با کلام الهی بر نفوس، البتّه پدیدۀ جدیدی نیست. آنچه مایۀ دلگرمی است آن که فرایند مؤسّسۀ آموزشی این چنین تعداد کثیری را یاری می‌نماید که اثرات قوّۀ مقلّبۀ امر الهی را تجربه نمایند. نقطۀ عطف مجهودات فشردۀ پنج سال آینده باید تعمیم این اثرات تهذیب‌کننده به صد‌ها هزار نفر دیگر باشد.
نتیجۀ مشهود تأکید بر پرورش قابلیّت، بروز فزایندۀ ابتکارات شخصی بوده است، ابتکاراتی که در سایۀ درک احتیاجات اقدام سیستماتیک برای پیشبرد فرایند دخول افواج اتّخاذ می‌شود. اقدامات با روحیّۀ خاضعانۀ یادگیری در چارچوبی که نقشه تعیین می‌کند دنبال می‌گردد تا آنکه فعالیّت‌هایی که جلوه‌گر استعدادهای مختلف است به شکل جنبشی واحد هماهنگ گردیده و رکود ناشی از مباحثات بی‌نتیجه دربارۀ آراء و سلیقه‌های شخصی نسبت به عملکرد از بین می‌رود. تعهّد به اقدامات طویل‌المدّت ازدیاد یافته و ابتکارات احبّا در هر مقطع زمانی جزئی از تصویر بزرگتر نقشه می‌شود.
افزایش ابتکار شخصی در هیچ زمینه‌ای واضح‌تر از میدان تبلیغ نمایانگر نشده است. مجهودات فردی برای نشر نفحات الله، اعمّ از تشکیل بیوت تبلیغی و یا حلقه‌های مطالعه، بدون شک رو به فزونی است. احبّای عزیز در حالی که به مهارت‌ها و روشهای مؤثّر و قابل حصول برای همگان مجهّز و از دیدن نتایج اقدامات خود تشویق شده‌اند، ارتباط نزدیکتری با مردم از طبقات مختلف اجتماع برقرار کرده و با اشتیاق مشغول مذاکرات صادقانه در مورد مسائل مهمّ روحانی می‌شوند. دوستان با بصیرت روحانی وافر خود قادرند استعداد روحانی افراد را احساس نمایند و عطش نفوس برای دسترسی به ماء حیات‌بخش پیام حضرت بهاءالله را تشخیص دهند. از میان افرادی که ملاقات می‌کنند — والدین کودکان همسایه، هم‌کلاسان در مدارس، هم‌کاران و یا کسانی که به طور اتّفاقی با آنها برخورد می‌کنند — نفوسی را می‌جویند که بتوانند از آنچه حضرت بهاءالله به صرف جود و کرم بر بشر ارزانی فرموده‌اند به آنها نصیبی بخشند. ازدیاد تجربه آنان را قادر می‌سازد که شیوۀ معرّفی امر را با نیاز‌های متحرّی تطبیق داده و با استفاده از روشهای مستقیم تبلیغی مقتبس از آثار مبارکه، پیام الهی را با شیوه‌ای مؤثّر و جذّاب عرضه نمایند.
مطلب جالب توجّه در این مورد، روحیّۀ فعّال و قیام به عمل احبّایی است که مجاهدات خود را گسترش می‌دهند تا دیگران را نیز مساعدت نموده تا در راه خدمت قدم گذارند. بعد از کسب قابلیّت خدمت به عنوان راهنمای دوره‌های مؤسّسۀ آموزشی، این چالش را قبول می‌کنند که شرکت‌کنندگان را در مساعی اوّلیّۀ‌شان برای انجام خدمت همراهی نمایند تا زمانی که آنان نیز به نوبۀ خود آمادگی یافته حلقه‌های مطالعۀ خویش را شروع کنند و هر یک افراد دیگری را مساعدت نمایند که به همین ترتیب عمل نموده و از این راه دامنۀ نفوذ مؤسّسۀ آموزشی را گسترش داده و نفوس مشتاق را با کلام الهی مرتبط سازند. این جنبۀ خاصّ فرایند مؤسّسۀ آموزشی که با خود‌اتّکایی به نحوی متداوم به ازدیاد تعداد حامیان فعّال امر مبارک کمک می‌کند، بسیار امید‌بخش است و ما امیدواریم که قوای مکنونۀ آن در طیّ نقشۀ آینده مشهود گردد. حضرت ولیّ‌‌امرالله در اشاره به وظیفۀ شخص مبلّغ بیاناتی به زبان انگلیسی می‌فرمایند که ترجمه‌ای از آن به فارسی چنین است: "بايد راضی و قانع نشود و از پای ننشيند تا آنکه روح شوق و اشتياق را در مولود روحانی خويش بدمد و او را چنان مستعدّ و لائق سازد که به نوبۀ خود قيام نمايد و بنفسه در احياء نفوس و انتشار اصول و بثّ تعاليمی که به جان و دل قبول نموده سعی بليغ و جهد جهيد به منصّهء ظهور رساند ."
جامعه
همان شور و نشاط موفوری که شاخص حیات افراد مؤمنین گردیده در حیات جامعۀ بهائی نیز نمایان است. میزان بروز این شور و نشاط، البتّه به مرحلۀ پیشرفت محدودۀ جغرافیایی وابسته است. محدودههای پیشرفته، در مقایسه با محدوده‌هائی که در آن احبّا هنوز به تهیّۀ تمهیدات اوّلیّه مشغولند، نمای بهتری از نتایج قابل حصول عرضه می‌کند و با اطمینان از این که نواحی دیگر در سیر پیشرفت خود از این تجارب استفاده خواهند کرد، برای تجزیه و تحلیل موفّقیّت‌های جامعه باید به محدودههای پیشرفته نظر اندازیم.
در موارد متعدّد، به انسجامی که تأسیس حلقه‌های مطالعه، جلسات دعا و کلاس‌های کودکان در فرایند رشد ایجاد می‌کنند اشاره کرده‌ایم. تکثیر مستمرّ فعّالیّتهای اساسی، که مؤسّسۀ آموزشی محرّک آن است طرحی پایدار برای ترویج و تحکیم مداوم به وجود می‌آورد که در آنِ واحد هم سازمان یافته و هم ارگانیک می‌باشد. با پیوستن متحرّیان به این فعّالیّتها و ایمان آوردنشان به امر مبارک، مجاهدات تبلیغی فردی و گروهی شدّت می‌یابد. با مجهودات مبذوله برای ورود درصدی از تازهتصدیقان در کلاس‌های مؤسّسۀ آموزشی، منبع نیروی انسانی لازم جهت انجام امور امری فزونی می‌یابد. وقتی کلّیّۀ این فعّالیّتها در یک محدودۀ جغرافیایی با تمام قوا پی‌گیری شود، سرانجام شرایط مناسبی را برای شروع برنامۀ فشردۀ رشد ایجاد می‌کند.
مطالعۀ دقیق محدودههای جغرافیایی که به این مرحله از تکامل رسیده است مؤیّد آن می‌باشد که انسجام حاصله، جوانب مختلف حیات جامعه را دربر می‌گیرد. مطالعه و اجرای تعالیم الهی عادتی معمول و فراگیر می‌شود و روحیّۀ عبادت دسته‌جمعی منبعث از جلسات دعا تدریجاً در مجاهدات گروهی جامعه رسوخ می‌نماید. تلفیق ملیحانۀ هنر در فعّالیّتهای مختلف بر فوران انرژی که موجب تحرّک و تجهیز مؤمنین است می‌‌افزاید. کلاس‌های تعلیم و تربیت روحانی کودکان و نوجوانان به تقویت ریشه‌های امر مبارک در بین ساکنین محل کمک می‌کند. حتّی خدمت ساده‌ای چون ملاقات یک تازه‌تصدیق در منزلش — چه در دهکده‌ای در جزایر اقیانوس آرام و چه در پایتخت عظیمی مثل لندن — باعث تقویت روابط دوستانه‌ای می‌شود که اعضای جامعه را به یکدیگر پیوند می‌دهد. "ملاقات در منازل"، به عنوان وسیله‌ای برای آشنائی با اصول دیانت بهائی، به یک سلسله اقدامات فردی و گروهی برای تزیید معلومات منجرّ می‌شود که در آن احبّا به غور و غوص در آثار بهائی پرداخته و برای درک مقتضیات تعالیم مبارکه در زندگی‌شان پژوهش می‌کنند.
با تقویت بنیان روحانی جامعه از این طریق، سطح گفتمان گروهی ارتقاء می‌یابد، روابط اجتماعی بین دوستان مفهوم جدیدی به خود می‌گیرد و حسّ وجود هدفی مشترک الهام‌بخش همکاری متقابل‌شان می‌شود. لهذا جای تعجّب نیست که مطالعۀ دار‌التّبلیغ بین‌المللی دربارۀ پنجاه محدودۀ جغرافیایی پیشرفته نشان می‌دهد که کیفیّت ضیافات نوزده روزه ترقّی نموده است. گزارش‌های دیگر نیز حاکی از آن است که میزان تبرّعات با ازدیاد آگاهی اهمیّت روحانی آن و نیاز به منابع مادّی افزایش یافته است. جلسات تعمّق و تأمل در سطح محدوده به صورت مجمعی برای نقشه‌ریزی و مذاکرات در مورد نیازها در آمده و موجب ایجاد هویّت گروهی و تقویت ارادۀ جمعی است. نفوذ چنین محدودههای شکوفا، از مرزهای ناحیه گذشته و موجب غنای رویدادهای منطقه‌ای از قبیل مدارس تابستانه و زمستانه شده است.
یادگیری، همان طور که در مورد افراد صادق است، صفت بارز این مرحله از توسعۀ جامعه نیز می‌باشد. شما و اعضای هیئت معاونت باید در طیّ سال‌های آینده نهایت سعی خود را مبذول دارید تا یادگیری در کلّیّۀ محدودهها، یکی پس از دیگری، جزء لاینفک مراحل تصمیم‌گیری محسوب شود.
یکی از مهمترین مسئولیّت‌های شما ازدیاد آگاهی به اهمیّت اقدام سیستماتیک خواهد بود که در حال حاضر نیز به سبب موفّقیّت‌های حاصله از آن افزایش یافته است. وصول به دیدگاهی واحد دربارۀ رشد که بر اساس ارزیابی واقع‌بینانۀ امکانات و منابع است، ایجاد استراتژی‌هایی که به آن دیدگاه ساختار می‌بخشد، ابداع و اجرای نقشه‌های عملی متناسب با قابلیّت موجود، انجام تعدیلات لازمه در عین حفظ تداوم عمل، و توسعۀ فعّالیّتها بر اساس موفّقیّت‌های حاصله از جمله ضروریّات سیستماتیک بودن است. هر جامعه‌ای باید این نکات را فرا گیرد و آن را در راه و روش خود رسوخ دهد.
به همین منوال، اشتیاق و آمادگی برای گشودن ابواب بعضی از ابعاد حیات جامعه به روی مردم باید جزئی از الگوی اقداماتی که برای جلب و استحکام ایمان نفوس انجام می‌گردد باشد. با اتّخاذ روشهای نوین در طرز فکر و عمل گروهی از طرف احبّا توفیقات زیادی در این زمینه حاصل شده است. با پذیرش گرم تعدادی کثیر، جامعه به تدریج یاد می‌گیرد که استعدادهای نهفته در افراد را به سهولت بیابد و از ایجاد موانع ساختگی — به سبب تصوّرات پیش‌انگاشته — در راه آنها احتراز جوید. محیطی مناسب برای پرورش استعدادها در حال بروز است که در آن فرد تشویق می‌شود تا با سرعت دلخواه خویش و بدون فشار انتظارات غیر منطقی پیش رود. در قلب این چنین پیشرفت‌هایی، آگاهی روز‌افزون نسبت به مفهوم جامعیّت و جهانی بودن امر مبارک حاصل می‌شود. اقدامات دسته‌جمعی بیش از پیش تحت تأثیر این اصل شکل می‌گیرد که پیام حضرت بهاءالله را باید آزادانه و بدون هیچ قید و شرطی در اختیار اهل عالم قرار داد. آنچه بیش از هر چیز سبب مسّرت می‌باشد مجهوداتی است که برای ارائۀ تعالیم مبارکه به جمعیّت‌های مستعدّ صورت می‌گیرد. در حینی که تلاطمات بی‌وقفۀ سیاسی و اجتماعی به ریشه‌کن کردن مردم از اوطان خود و راندن آنها به قارّات مختلف عالم ادامه می‌دهد، حائز کمال اهمیّت است که جامعه بدون هیچ تردّدی قدر تنوّع پیشینه‌های افراد و قوّتی که این تنّوع برای ترویج و تحکیم ارزانی می‌دارد را بداند.
شاید وظیفه‌ای که بیش از هر چیز به توجّه شما و اعضای هیئت معاونت احتیاج خواهد داشت مساعدت جامعه در مجهوداتش برای حفظ تمرکز است. این توانایی که متدرّجاً در طیّ نقشه‌های متوالی به دست آمده، یکی از ارزشمند‌ترین سرمایه‌هائی است که احبّاء الله و مؤسّسات امری — با رعایت انضباط، تعهّد، دوراندیشی و در حالی که آموخته‌اند چگونه یگانه هدف پیشبرد فرایند دخول افواج را پی‌گیری نمایند — با زحمت فراوان به دست آورده‌اند. از یک طرف، ضروری خواهید دید که دوستان را از این تمایل که تمرکز را با یکنواخت بودن یا انحصاری کردن مجهودات اشتباه می‌گیرند برحذر دارید. حفظ تمرکز بدین معنی نیست که نیازها و مصالح خاصّ نادیده گرفته شود تا چه رسد به آن که فعّالیّتهای ضروری به منظور انجام اقدامات دیگر تعطیل شود. واضح است که فعّالیّتهای بسیاری که در طول دهه‌‌های متعدّد شکل گرفته، از جمله عناصر حیات جامعۀ بهائی است و باید بهبود و توسعه یابد. از سوی دیگر، شما از هر فرصتی استفاده خواهید کرد که عادت اولویّت دادن را تقویت کنید، عادتی که به کمک آن دوستان می‌توانند تشخیص دهند که تمام فعّالیّتها، در مرحلۀ معیّنی از رشد، از یک درجه از اهمیّت برخوردار نیست بلکه الزاماً باید برای برخی ارجحیّت قائل شد، و بدانند که حتّی نظریّاتی که با غایت حسن نیّت ابراز می‌گردد قادر است سبب اختلال و پراکندگی قوا شود و یا مانع پیشرفت گردد. آنچه با صراحت باید اذعان گردد این است که در هر جامعه‌ای، اوقات احبّا برای خدمت به امر الله نامحدود نیست و طبیعتاً باید انتظار داشت که بخش اعظم این منبع محدود برای تحقّق اهداف نقشه به مصرف رسد.
تشکیلات
هیچ یک از دستاوردهای افراد و یا جامعه نمی‌تواند بدون تشویق و حمایت و هدایت سوّمین عامل نقشه یعنی تشکیلات امری، استمرار یابد. جای بسی دلگرمی است که تشکیلات تا چه حدّ ابتکارات شخصی را ترویج می‌دهند، قوا را در جهت تبلیغ هدایت می‌کنند، ارزش اقدام سیستماتیک را گوشزد می‌نمایند، حیات روحانی جامعه را رونق می‌دهند و در ایجاد محیطی پر روح و ریحان می‌کوشند. در عمل یاد می‌گیرند که برای کمک به جامعه در راه حفظ تمرکز خود بر هدف نقشه، چطور وحدت نظر بین احبّا را حفظ نمایند، مکانیسم‌هائی برای هماهنگ کردن مجهوداتشان بوجود آورند و منابع موجود را طبق اولویّت‌هایی حکیمانه توزیع نمایند. این اولویّت‌ها البتّه فعّالیّت‌هایی را که به مهارت‌های تخصّصی افراد محتاج است نیز شامل می‌شود. آنچه علی‌الخصوص در میان این قبیل فعّالیّتها شایان تذکّر می‌باشد ارتباط با اولیاء امور است که محافل روحانی ملّی با جدیّت آن را دنبال می‌کنند و اقداماتی در زمینۀ توسعۀ اقتصادی و اجتماعی است مثل آنچه به وسیلۀ سازمان‌های ملهم از تعالیم بهائی انجام می‌شود. تشکیلات به این گونه نیازها رسیدگی می‌کند و کفایت خود را در هدایت مجهودات قاطبۀ احبّا در جهت اجرای اقدامات اساسی نقشه افزایش می‌دهد.
اقدامات مصمّم محافل روحانی ملّی، با همکاری مشاورین، در پاسخ به چالش‌های اداری که رشد در مقیاس وسیع در سطح محدودۀ جغرافیایی به وجود آورده نیز سبب دلگرمی است. طرح‌های اجرایی اغلب شامل انتصاب یک یا چند فرد از طرف مؤسّسۀ آموزشی برای هماهنگ کردن دوره¬های متوالی اصلی و نیز برنامه‌های کودکان و نوجوانان است. انتصاب یک لجنۀ ناحیه‌ای تبلیغ از طرف شورای منطقه‌ای و یا محفل ملّی برای ادارۀ جوانب دیگر مجهودات سیستماتیک در راه ترویج و تحکیم سریع نیز ضروری است. اعضای هیئت معاونت در هر دو میدان فعّالیّت می‌نمایند تا مطمئن شوند دو حرکتی که شاخص فرایند رشد شناخته شده است بدون وقفه به پیش می‌رود. در حالی که این اجزاء مختلف به تدریج در محدودهها یکی بعد از دیگری شکل می‌گیرد، هنوز مسائل بسیار دیگری در مورد عملکرد هر کدام و ارتباط‌شان با یکدیگر باید آموخته شود. حائز اهمیّت آنست که انعطاف‌پذیری فعلی که اجازۀ تهیّۀ لوازم و تمهیدات جدید لازم را می‌دهد خدشه‌‌ای نبیند و طرح هم‌آهنگ کردن فعّالیّتها در سطح محدوده متناسب با احتیاجات رشد جامعه باشد. امیدواریم که شما و محافل ملّی این فرایند یادگیری را هدایت نمایید.
اثرات این توسعه را در عملکرد محافل روحانی محلّی با علاقه‌ای خاصّ در طول نقشه دنبال کرده و با کمال خرسندی، دو نوع پیشرفت در این زمینه مشاهده نموده‌ایم. در محدودههایی که اکثر محافل محلّی بسیار ضعیف بوده‌اند، تعداد روز‌افزونی، با یادگیری نحوۀ هدایت بعضی از فعّالیّتهای خاصّ نقشه در مناطق تحت اختیار خود، تدریجاً مسئولیّت‌های خود را به عهده گرفته‌اند. از طرفی در همین مدّت، محافل روحانی محلّی با قدمت بیشتر، در حینی که دیدگاهی از رشد سیستماتیک جامعه را پذیرفته‌اند — اغلب بعد از تعدیل و انطباق و تلاش فراوان از طرف برخی از محافل برای درک و قبول شرایط جدید در سطح محدودۀ جغرافیایی — توانایی بیشتری از خود نشان می‌دهند.
آنچه موجب مسرّت خاصّ این جمع می‌باشد این است که فرایند رشد در سراسر عالم، هم در مراکز شهری و هم در مناطق روستایی، سرعت خاصّی گرفته است. قدم مهمّی که در آغاز نقشۀ فعلی در بسیاری از شهرهای بزرگ برداشته شد تقسیم آنها به واحد‌های جغرافیایی کوچکتر یعنی بخش بود. اهمیّت این تقسیم‌بندی برای نقشه‌ریزی رشد مستمرّ به ثبوت رسیده ولی با گسترش جامعه، نامعقول نیست اگر تصوّر کنیم که شهر‌ها ناگزیر به نواحی کوچک‌تری — شاید نهایتاً به محلّه — تقسیم شوند و در هر یک ضیافات نوزده روزه تشکیل گردد. داشتن دیدگاهی در مورد تعداد بالقوّۀ اعضای جوامع آیندۀ بهائی، برای بلوغ بیشتر محافل محلّی ضروری است. برای ادارۀ امور جوامعی که اعضای آن به هزاران نفر افزایش خواهد یافت، و جهت وصول به مقصود‌شان به عنوان "...امنآء الرّحمن بين الامکان ..."، افرادی که به عنوان اعضای محافل روحانی به خدمت مشغولند در طول سال‌های آتی، ناگزیر از مراحل یادگیری فشرده‌‌ای خواهند گذشت. قصد داریم در طیّ نقشۀ آینده پیشرفت محافل روحانی محلّی را به دقّت تحت نظر بگیریم و بسته به تعداد بهائیان و احتیاجات و شرایط دیگر در یک محل، انتخابات دو مرحله‌ای را بر اساس الگوئی که در زمان ولایت حضرت ولیّ عزیز امرالله در طهران شکل گرفته بود توصیه کنیم.
برنامۀ فشردۀ رشد
مجاهدات مستمرّ افراد، جامعه و تشکیلات برای سرعت دادن به فرایند مؤسّسۀ آموزشی در یک محدوده، در حالی که به پیشرفت محدوده از مرحله‌ای به مرحلۀ دیگر از طرق تجارب حاصله کمک می‌کند، سرانجام منجرّ به آغاز برنامۀ فشردۀ رشد می‌شود. در واقع چشم‌گیر‌ترین یادگیری‌ها در طیّ نقشۀ کنونی در نتیجۀ اجرای این قبیل برنامه‌ها در بیش از دویست محدوده بوده است. مطمئن هستیم که این یادگیری‌ها حال می‌تواند به طریقی سیستماتیک در هر قارّه مورد استفاده قرار گیرد و در رضوان ۲۰۰۶ از بهائیان عالم دعوت خواهیم کرد که در طول نقشۀ بعدی برنامه‌های فشردۀ رشد را در حدّ اقلّ ۱۵۰۰ محدودۀ جغرافیایی تأسیس نمایند.
بر مبنای تجربیّات کنونی، برنامۀ فشردۀ رشد برنامه‌ای است روشن، ساده و مؤثّر ولی مستلزم جدّ و جهدی است که در عین حال عزم و ارادۀ احبّا را مورد امتحان قرار می‌دهد. با بینشی که پنج سال پیش ارائه کردیم به خوبی مطابقت دارد و متشکّل از روش‌ها و اقداماتی است که ضرورت آن برای ترویج و تحکیم در مقیاسی وسیع به اثبات رسیده، و شامل ادوار عموماً سه‌ماهۀ فعّالیّت است که بر مبنای مراحل متمایز ترویج، تحکیم، تعمّق و نقشه‌ریزی به پیش می‌رود.
مرحلۀ ترویج که اغلب دو هفته است مستلزم بالا‌ترین میزان فعّالیّت می‌باشد. هدف آن توسعۀ دایرۀ افراد علاقه‌مند به امر الهی، یافتن نفوس مستعدّ و تبلیغ آنها است. اگرچه ممکن است این مرحله احیاناً شامل نوعی ابلاغ عمومی امر نیز بشود، ولی نباید چنین تصوّر کرد که هدف آن انعقاد جلسات و یا انجام فعّالیّت‌هایی صرفاً جهت پخش اطّلاعات دربارۀ امر است. تجربه نشان می‌دهد که هرچه شیوۀ تبلیغ با قابلیّت‌های حاصله از مطالعۀ دوره‌های مؤسّسۀ آموزشی انطباق بیشتری داشته باشد نتیجۀ حاصله رضایت‌بخش‌تر خواهد بود.
نقشه‌های تدوین شده برای مرحلۀ ترویج که اغلب با تشکیل گروه‌های تبلیغی انجام می‌شود، همواره شامل اجرای پروژه‌های منظّم تبلیغی، طرح‌های فشردۀ ملاقات در منازل و تشکیل بیوت تبلیغی است. البتّه الگوی گسترش جامعه در محدودهها متفاوت است. در نقاطی که سابقاً مردم استعداد زیادی برای قبول به امر مبارک نشان داده‌اند، اقبال ناگهانی عدّۀ زیادی از تازهتصدیقان را باید انتظار داشت. فی‌المثل، در یک محدودۀ جغرافیایی از این قبیل، بعد از دو روز فعّالیّت در یک محل، هدف تسجیل پنجاه نفر طیّ یک دور سه هفته‌ای، نه تنها تحقّق پذیرفت بلکه نتیجۀ بیشتری بدست آمد و گروه تبلیغی با درایت تصمیم گرفت که مرحلۀ ترویج را اختتام داده به فعّالیّتهای مربوط به تحکیم مبادرت ورزد. یکی از اهداف اوّلیّۀ مرحلۀ بعدی، یعنی تحکیم، آن است که درصدی از تازهتصدیقان در فرایند مؤسّسۀ آموزشی شرکت کنند تا منابع نیروی انسانی برای تداوم و استمرار رشد در ادوار آینده به حدّ کافی موجود باشد. کسانی که در حلقه‌های مطالعه شرکت نمی‌کنند از طریق یک سلسله ملاقات در منازل تقویت می‌شوند، و همه به جلسات دعا، شرکت در ضیافات نوزده‌روزه و مراسم برگزاری ایّام متبرّکه دعوت شده تدریجاً با حیات جامعه آشنا می‌شوند. در بسیاری از موارد، در مرحلۀ تحکیم عدّۀ بیشتری از طریق اقبال اعضای خانواده و دوستان تازهتصدیقان به امر مبارک تسجیل می‌شوند.
در محدودههای دیگر، تعداد مسجّلین در مرحلۀ ترویج، به خصوص در چند دور اوّل، ممکن است زیاد نباشد و هدف افزودن شمار نفوسی است که مایل به شرکت در فعّالیّتهای اساسی می‌باشند. این روند، ماهیّت مرحلۀ تحکیم را روشن می‌کند که عمدتاً شامل پرورش علاقۀ محبّان و همراهی و حمایت آنان در مسیر تحرّی حقیقت است تا زمانی که به ایمان نائل آیند. بسته به میزان جدّیتّی که صرف دنبال کردن این تمهیدات می‌شود تعداد مسجّلین در این مرحله می‌تواند قابل توجّه باشد. امّا باید در مدّ نظر داشت که با ازدیاد یادگیری و کسب تجربۀ بیشتر، نه تنها توانایی تبلیغ نفوس علاقه‌مند، بلکه قدرت شناسائی گروه‌هایی از جمعیّت که از استعداد روحانی زیادی برخوردارند بیشتر شده شمار کلّ تازهتصدیقان از یک دور به دور دیگر افزایش می‌یابد.
در هر دو نوع محدودۀ جغرافیایی، توجّه خاصّ به کودکان و نوجوانان، ضروری است. مسئولیّت آموزش اخلاقی و روحانی افراد جوان شدیداً وجدان بشریّت را تحت فشار گذاشته، و هیچ تلاشی برای بنیان‌گذاری جامعه نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد. آنچه علی‌الخصوص در طیّ نقشۀ پنج‌سالۀ کنونی مبرهن شده، کارایی برنامه‌های آموزشی برای تواندهی روحانی نوجوانان است. نوجوانانی که برای سه سال به همراهی دیگران از برنامه‌ای که ادراک روحانی‌شان را افزایش دهد بهره‌مند گردند، و در سنّ پانزده سالگی به مطالعۀ دوره¬های متوالی اصلی مؤسّسۀ آموزشی تشویق شوند، نمایندۀ منبع گسترده‌ای از نیرو و استعداد که می‌تواند وقف پیشبرد مدنیّت مادّی و معنوی گردد هستند. نتایج حاصله تا بحال تحسین و تمجید فراوان این جمع را برانگیخته است و بر این اساس و نظر به احتیاجات ضروری و فوری فعلی، از کلّیّۀ محافل ملّی دعوت خواهیم کرد که گروه‌های نوجوانانی را که از طریق برنامه‌های مؤسّسات آموزشی خود تشکیل داده‌اند چهارمین فعّالیّت اساسی نقشه محسوب دارند و آن را در مقیاسی وسیع ترویج دهند.
کلید پیشرفت برنامۀ فشردۀ رشد، مرحلۀ تعمّق و تأمّل است که در آن تجارب آموخته در عمل روشن و معیّن شده و در فعّالیّتهای ادوار بعدی استفاده می‌شود. محور اصلی این مرحله، جلسات تعمّق و تأمّل است که هم وقت سرور و شادمانی و هم فرصتی برای مشورت‌های مهم است. تحلیل دقیق تجارب حاصله از طریق مذاکرات و مشارکت عمومی — و نه سخنرانی‌های پیچیده و طولانی — به حفظ وحدت نظر، روشن کردن افکار و افزایش اشتیاق کمک می‌کند. بخش عمدۀ این چنین تحلیلی، بررسی آمارهای مهمّی است که بر اساس آن اهداف بعدی اتّخاذ می‌شود. در تنظیم نقشهها، باید از یک طرف قابلیّت فزایندۀ نیروی انسانی که در پایان هر دور موجود و قادر به ایفای وظائف مختلف است، و از طرفی اطّلاعات جمع‌آوری شده دربارۀ استعداد روحانی مردم، و همچنین دینامیک تبلیغ را در نظر گرفت. با افزایش نیروی انسانی متناسب با ازدیاد جمعیّت جامعۀ بهائی، از یک دور به دور دیگر، نه تنها حفظ استمرار رشد، بلکه سرعت بخشیدن به آن امکان‌پذیر است.
برای وصول به مقصد والای تأسیس ۱۵۰۰ برنامۀ فشردۀ رشد، ضروری است که عالم بهائی از تجارب حاصله و قابلیّت‌های ایجاد شده در طیّ ده سال گذشته به نحو کاملی بهره‌برداری نماید. بعد از عزیمت از ارض اقدس، باید با محافل روحانی ملّی و هیئت‌های منطقه‌ای مفصّلاً مشورت نمایید و به اتّفاق، شرایط هر یک از جوامع ملّی را دقیقاً ارزیابی نموده محدوده‌هائی را که مورد توجّه خاصّ قرار خواهند گرفت تعیین کنید و نقشه‌هائی استراتژیک طرح‌ریزی نمایید.
اجرای این نقشهها باید در اوّلین فرصت بعد از رضوان سال ۲۰۰۶ آغاز شود. تجربه در پیشبرد حرکت محدودههای جغرافیایی از یک مرحله به مرحلۀ بعدی هم‌اکنون آن چنان گسترش یافته که روش‌ها و وسائل لازم برای انجام آن کاملاً روشن است. فرایند مؤسّسۀ آموزشی باید تقویت شود تا تعداد معتنابهی از احبّا دوره‌های متوالی اصلی را بگذرانند. طرح‌های فشردۀ مؤسّسۀ آموزشی که در آن به جنبۀ خدمات عملی توجّهی کافی معطوف می‌شود برای انجام این کار ضروری خواهد بود. تعداد فعّالیّتهای اساسی باید بدون وقفه ازدیاد یابد، و ارتباط و تماس با اجتماع به طور سیستماتیک گسترش یابد. جلسات تعمّق و تأمّل برای بررسی میزان پیشرفت، حفظ وحدت نظر و به حرکت آوردن نیروی احبّا باید مرتّباً تشکیل شود. طرح‌هایی برای اداره و مدیریّت فرایند رشد باید تدریجاً بر اساس شرایط موجود به مرحلۀ اجرا در‌آید. در حالی که ایجاد قابلیّت در سطح محدوده برای حفظ استمرار رشد، مهمترین و حسّاس‌ترین مسئولیّت در سال‌های جاری خواهد بود، توسعۀ مستمرّ ساختار‌های منطقه‌ای و ملّی به منظور تسهیل مبادلۀ اطلاعات و منابع با میادین خدمت نباید فراموش شود.
حمایت محدودههای جغرافیایی، از طریق اعزام مهاجرین نیز به همان اندازه قابل اهمیّت خواهد بود. اشتیاق به هجرت نتیجۀ طبیعی احساسات قلبی شخص مؤمن برای اجابت ندای الهی است. هر نفسی که محلّ سکونتش را به قصد تبلیغ امر الله ترک کند از زمره نفوس نفیسه‌ای محسوب می‌شود که فتوحاتشان در طیّ چند دهۀ گذشته، صفحات تاریخ هجرت امر بهائی را منوّر ساخته است. امیدوار چنانیم که تعداد کثیری از دوستان عزیز در طیّ نقشۀ آینده قیام نمایند و چه در موطن خویش و چه در عرصۀ بین‌المللی به انجام این خدمت شایسته و ارزشمند، که بنفسه جاذب برکات لا‌تحصی است نائل آیند. مؤسّسات امری، به نوبۀ خود باید با تدبّر اطمینان حاصل نمایند که این قبیل دوستان در نقاط استراتژیک مستقرّ گردند. اولویّت برای استقرار مهاجرین — هم کوتاه مدّت و هم بلند مدّت — چه به منظور تقویت مساعی مبذوله برای تأسیس تمهیدات رشد سریع و چه برای ثبات دادن به ادوار فعّالیّتها در آیندۀ نزدیک، باید به محدودههایی که مورد توجّه سیستماتیک هستند داده شود. این فرضیّه که مجهودات مشترک و هماهنگ برای تقویت فزایندۀ محدودههای پیشرفته، سرانجام به عزیمت مهاجرین از این محدودهها به نواحی دیگر که مقدّر است صحنۀ فتوحات آینده باشد منجرّ خواهد شد غیر منطقی نیست.
دوستان عزیز: در طیّ هفته‌ها و ماه‌هایی که در پیش است، و در طول نقشه، و در حینی که مؤمنین و مؤمنات جمال اقدس ابهی برای مواجهه با چالش عرضه شده قیام می‌کنند، شما و اعضای هیئت معاونت سرچشمه‌ای مستمرّ از تشویق برایشان خواهید بود. از شما می‌خواهیم که از هر موقعیّتی استفاده نموده و به دوستان عزیز اعتماد این جمع را به قابلیّت‌شان برای مقابله با موانعی که ناگزیر در مسیر‌شان ظاهر خواهد شد ابلاغ نمایید. احبّای عزیز نباید از میزان توفیقات خود در دهۀ گذشته در ظلّ عنایات مستمرّۀ حضرت بهاءالله غافل باشند. آن عزیزان در طیّ چهار سال اوّل، توانائی¬ تشکیلاتی لازم برای تعلیم و تربیت روحانی تعداد فزاینده‌ای از مؤمنین در سراسر عالم را به وجود آوردند. بر اساس این دستاوردها، در فرایند همه‌جانبۀ یادگیری شرکت کردند و چشم‌اندازی بزرگ از امکانات عظیم و قابل حصول به رویشان گشوده شد. موفّقیّت عالم بهائی در طیّ پنج سال گذشته در افزایش جلسات دعا به شش برابر، ازدیاد کلاس‌های کودکان و نوجوانان در همین مدّت به بیش از سه برابر، و رساندن تعداد حلقه‌های مطالعه در سطح جهانی به بیش از ۱۱۰۰۰، نمایانگر توانایی خارق‌العادّه‌ای است که احبّا می‌توانند به آن در حمل مسئولیّتی که به آنان واگذار شده است اتّکا نمایند.
بیش از هر چیز احبّای عزیز باید همیشه به عظمت قوای روحانی که می‌توانند از آن مدد گیرند آگاه باشند. ایشان اعضای جامعه‌ای هستند "که اقدامات جهانگير و در حال استحکامش در جهانی که مؤسّسات عرفی و دينيش غالباً در حال انحلال است، تنها فرایند ترکيب و پیوستگی محسوب می‌شود". از بین کلّیّۀ اهل عالم، "تنها ایشانند که در بحبوحۀ تلاطم اين عصر پرطوفان، ید ناجی الهی را که آن سفینۀ نجات را به سوی مقصدش می‌راند و مقدّراتش را معيّن می‌کند می‌شناسند و فقط آنانند که از بسط و رشد آرام و تدريجی آن سیاست منظّم جهانی آگاه و به بافتن تار و پود آن مشغولند." مؤسّسات امری ایشان است که در آینده "از مفاخر و امتيازات اين عصر محسوب خواهد شد" و برای استقرار آن فرا خوانده شده‌اند. "فرایند سازندگی" که هستی خود را وقف آن کرده‌اند "يگانه روزنۀ اميدی است که در جامعۀ مبتلای کنونی بچشم می‌خورد" زيرا "خالق آن همانا قوّۀ نافذهء منبعثه از مشيّت لن يتغيّر الهی است و در قالب نظم اداری بهائی در نشو و نما است" و آن عزیزان را یادآور شوید که آنان نفوس منورّه‌ای هستند که حضرت عبدالبهاء ایشان را در یکی از مناجات‌های خود چنین تصویر فرموده‌اند: "…کماة اخرجهم الی المیدان و هداة فانطقهم با‌لحجج والبرهان و سقاة فادر بهم کؤوس الطّافحة بصهبآء الایقان اللّهمّ اجعلهم طیوراً صادحةً فی الرّیاض و اسوداً زائرةً فی الغیاض و حیتاناً سابحة فی الحیاض…"
[امضاء: بیت العدل اعظم]